Προς το ενδεχόμενο της αυτοκτονίας προσανατολίζεται ο πραγματογνώμων και καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ.Βουγιουκλάκης για τα αίτια θανάτου του τραγικού Βαγγέλη Γιακουμάκη. Ο ειδικός ερευνητής της οικογένειας Φώντας Βρόσγος μας είπε ότι σε επικοινωνία που είχε σήμερα με τον καθηγητή Βουγιουκλάκη πληροφορήθηκε ότι είτε σήμερα ,είτε αύριο το πόρισμα θα δοθεί στον συνήγορο της οικογένειας Τάκη Μπούκα.

Όπως του είπε «όλα δείχνουν αυτοχειρία,αν και για να είμαι 100% βέβαιος θα ήθελα να υπάρχει καιτ ο τμήμα του λαιμού,το οποίο φαγώθηκε και δεν μπορεί να εξετασθεί».

Σύμφωνα με τον κ.Βουγιουκλάκη αυτοχειρία δείχνει το προθανάτιο κόψιμο του χεριού,το ότι στα νύχια του Βαγγέλη δεν βρέθηκε άλλο DNA,άρα δεν είχε παλέψει με κανέναν,στο μαχαίρι και στα ρούχα του βρέθηκε αίμα δικό του.
Επίσης το χώμα στα ρούχα είναι του ίδιου σημείου και δεν μεταφέρθηκε το σώμα απο αλλού σε εκείνο το σημείο.Κατά τον κ.Βουγιουκλάκη βρέθηκε αλκοόλ και στο αίμα(;) και στο στομάχι του παιδιού,ενώ και το φαγητό δεν είχε χωνευτεί,κάτι που δείχνει ότι θανατώθηκε λίγο μετά το γεύμα…

» Και αυτοχειρία να είναι ΔΕΝ είναι αυτά τα αίτια θανάτου του Βαγγέλη.Το παιδί υφίστατο μαρτύρια απο συμφοιτητές του και αυτά είναι τα αίτια θανάτου.Ελπίζουμε ότι αυτά θα στοιχειοθετηθούν απο την έρευνα που κάνει η Ασφάλεια Ιωαννίνων» μας είπε ο κ.Βρόσγος και δίνει την ουσιαστική διάσταση του θανάτου του τραγικού παιδιού.

Δεδομένο στην υπόθεση αυτή είναι ότι στις πρόσφατες κρίσεις αποστρατεύθηκαν οι δυο κορυφαίοι αξιωματικοί της αστυνομίας Ιωαννίνων οι κ.κ.Παπιγκιώτης και Τρομπούκης.Επίσημα η αποστρατεία δεν έχει αιτιολογία,αλλά ανώτατη πηγή στην ΕΛ-ΑΣ μας είπε ότι αποστρατεύθηκαν γιατί επι τόσες ημέρες δεν υπήρχε απάντηση για «τι απέγινε το παιδί».
Αργότερα βρέθηκε σε μικρή απόσταση απο το σημείο εξαφάνισης,αν και υπήρχε βίντεο που έδειχνε την κίνησή του.
Ιατροδικαστές δεν κρίνουν επαρκή τα στοιχεία που υπήρχαν για να βγει πόρισμα με βεβαιότητα. Μας είπαν ότι δεν μπορεί μετά δυο μήνες να βρεθεί αλκοόλ που να προσδιορίζεται απο κατανάλωση αλκοόλ ,Υπάρχει μόνο αλκοόλη της σήψης,η οποία είναι εντελώς διαφορετική στην ερμηνεία για τα αίτια θανάτου.

Επίσης μας είπαν ότι η έλλειψη DNA νύχια και δικό του αίμα στα ρούχα δεν αποκλείει καθόλου την άσκηση βίας εναντίον του ,ακόμα και με μαχαίρι καθώς δεν προσδιορίζεται δράστης,ώστε να ερευνηθεί αν και αυτός έχει πάνω στα ρούχα του αίμα η DNA του τραγικού παιδιού.
Το γεγονός ότι είχε μόνο χώμα απο το σημείο που βρέθηκε δεν σημαίνει ότι δεν ήταν κάπου αλλού (σε κλειστό χώρο) και χωρίς χώμα.

Σημείο κλειδί είναι το γεγονός ότι αν και υπήρχε εξαφάνιση και υπήρχαν απο την πρώτη ημέρα υποψίες άσκησης βίας η υπόθεση ανατέθηκε στο τοπικό αστυνομικό τμήμα,το οποίο είχε μεν αξιωματικό με εμπειρία στις ανθρωποκτονίες ,αλλά δεν ήταν υπηρεσία ασφαλείας.
Η εκ των υστέρων ανάθεση της υπόθεσης στην Ασφάλεια αποδεικνύει ότι ΔΕΝ έπρεπε να ανατεθεί στο απλό αστυνομικό τμήμα.

Παρότι βεβαιώνουν αρκετοί που ασχολούνται με την υπόθεση(και ο κ.Βρόσγος) ότι έγιναν εκτατεμένες έρευνες και το νεκρό σώμα δεν μύριζε λόγω καιρικών συνθηκών ,ιατροδικαστές λένε ότι αν είχαν αναπτυχθεί έντομα τρίτης γενιάς στο σώμα(όπως μας είπε ο συνήγορος της οικογένειας κ.Μπούκας,ήταν αδύνατο κάποιες ώρες της ημέρας να μην μύριζε το σώμα και να μην γίνει αντιληπτή η μυρωδιά σε ικανή απόσταση,πόσο μάλλον σε αστυνομικούς που ερευνούσαν είτε μόνοι τους,είτε με σκυλιά.

Άρα;

Όταν παραδοθεί ο φάκελος απο την Ασφάλεια στην Δικαιοσύνη θα εντοπισθούν οι απαντήσεις ή τα κενά…

Ο δικηγόρος της οικογένειας κ. Μπούκας μας είπε ότι ίσως τη Δευτέρα ή Τρίτη θα παραδοθεί το πόρισμα κι ότι δεν περιμένει να υπάρχει στο πόρισμα βεβαιώσεις αλλά μόνο εικασίες ή υποψίες για τα τυπικά αίτια του θανάτου.  

«Δεν υπάρχει περίπτωση κρητικής βεντέτας στην εξαφάνιση του 20χρονου Βαγγέλη Γιακουμάκη από τη Γαλακτοκομική Σχολή Ιωαννίνων.Είναι μια πολύ δύσκολη περίπτωση και ερευνούμε με μεγάλη προσοχή. Απο τις έρευνες λοιπόν που κάναμε,από τις επισκέψεις μας στην Κρήτη,τις επαφές μας με πρόσωπα εκεί ,,από την ενδελεχή έρευνα εντός και εκτός Σχολής στα Γιάννενα,αποκλείσουμε την κρητική βεντέτα.Δεν υπήρχε και δεν υπάρχει λόγος γιαυτό»

Αυτό μας είπε ο κορυφαίος των Ελλήνων ιδιωτικών ντετέκτιβ Γιώργος Τσούκαλης,ο οποίος έχει με τον ανιψιό του του αναλάβει την εξιχνίαση αυτής της σκοτεινής υπόθεσης.

-ΕΡ.Πως εξαφανίστηκε από προσώπου γης το παιδί;

ΑΠ.Μιλάμε για παιδί μάλαμα και εξαιρετικά ευαίσθητο.Για μια οικογένεια πολύ δεμένη και αγαπημένη,χωρίς εχθρούς.Είναι μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση και προχωρούμε πολύ προσεκτικά την έρευνα.

-ΕΡ. Μπορεί να ζει το παιδί και οικειοθελώς να μην δίνει σημάδια ζωής,όπως μας άφησε να εννοηθεί έμπειρος αξιωματικός της Αστυνομίας;

ΑΠ.Το μόνο που μπορούμε σε αυτό το στάδιο να πούμε είναι ότι είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση.

Ο κ.Τσούκαλης είχε ενεργό συμμετοχή σε κάποια στάδια στις έρευνες για την υπόθεση Άλεξ και στο εντελώς αρχικό στάδιο της υπόθεσης μας είχε πει ότι μπορεί να μη βρεθεί ποτέ η να περάσουν πολλά χρόνια για να βρεθεί κάποιο ίχνος του Άλεξ.

Από τότε πέρασαν ήδη 9 χρόνια και δεν υπάρχει το παραμικρό ίχνος.

Η Αγγελική Νικολούλη της οποίας οι έρευνες στην υπόθεση Αλεξ ήταν σκέτη προέκταση των αθλιοτήτων της Αστυνομίας Βέροιας παραλλήλισε την υπόθεση του Αλεξ με την υπόθεση του Βαγγέλη Γιακουμάκη.

Είναι αδιανόητη κάθε σύγκριση.

Στην υπόθεση Αλεξ η δικογραφία έχει και άλλες περιπτώσεις σεξουαλικής επίθεσης σε δυο παιδιά της Βέροιας και μόνο τυχαία δεν τις έβαλε η Αστυνομία Βέροιας στο φάκελο.

Επίσης όταν άρχισε εφέτης ανακριτής την έρευνα ,τότε βρήκε να …πεθάνει φυσιολογικά κλινικάρχης των Γιαννιτσών,την κλινική του οποίου είχαν αναμείξει έγγραφα αστυνομικών υπηρεσιών με εμπορία οργάνων σε συνεργασία με αλβανικά και ιταλικά κυκλώματα.

Το παραμύθι της πλήρους εξαφάνισης του Αλεξ από πέντε παιδιά με την εκ των υστέρων συνδρομή ενός παππού από χώρο ,όπου εκείνη την ώρα γινόταν «ειδικό πάρτι για νέους» είναι απλώς παραμύθι.

Ούτε ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Θαλασσινός βρέθηκε τυχαία,κατά τις δικές μας έρευνες, την κρίσιμη ώρα να κινηματογραφεί το χώρο για να ερευνήσει «περίπτωση μοιχείας»…

Αλίμονο αν μας πουν και στα Γιάννενα ότι δεν θα βρουν ποτέ ίχνος του παιδιού.

Οσο θολή και αν είναι η λίμνη των Ιωαννίνων είναι εύκολο να ερευνηθεί ΕΞΟΝΥΧΙΣΤΙΚΑ σε 2-3 ημέρες και να βρεθεί εκεί και δαχτυλίδι… Τα περί κρητικής βεντέτας πάντως τα υποστηρίζει ο επίσης έμπειρος και παλαιός ερευνητής κ.Σπύρου.

Η Εισαγγελία Ιωαννίνων θα αναμιχθεί αφού θα παραλάβει το πόρισμα για τις αθλιότητες σε βάρος του Βαγγέλη Γιακουμάκη στην Γαλακτοκομική Σχολή.

Δεν έχουμε βεβαιότητα ότι θα έχει αποτέλεσμα και η Εισαγγελία Ιωαννίνων και η Αστυνομία Ιωαννίνων αν κρίνουμε από τον τρόπο με τον οποία και οι δυο κατάφεραν ως σήμερα ΑΚΟΟΟΟΟΟΜΑ να ερευνούν και άρα να μην έχουν αποδώσει δικαιοσύνη στο σκάνδαλο της διπλής αυτοκτονίας ,μιας δολοφονίας και λεηλασίας εκατομμυρίων στον Δήμο Ιωαννίνων.

Στο θέμα αυτό θα επανέλθουμε,όπως φυσικά και στην υπόθεση εξαφάνισης του Βαγγέλη Γιακουμάκη…

Στη συζήτηση που είχαμε σημερα μαζί του απέφυγε να δηλώσει ευθέως την δυσαρέσκειά του, αλλά την κατέστησε φανερή λέγοντας:

“Οι Ιταλικές Αρχές έκαναν έναν σχεδιασμό με πρώτη τους προτεραιότητα να ρίξουν δίπλα στο φλεγόμενο και σε άμεσο κίνδυνο πλοίο ένα ελικοπτεροφόρο. Όμως αυτός ο σχεδιασμός δεν υλοποιήθηκε ποτέ γιατί οι καιρικές συνθήκες εξ” αρχής είχαν ελαχιστοποιήσει τις πιθανότητες επιτυχίας. Έτσι είχε περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να αλλάξουν σχεδιασμό και να χρησιμοποιήσουν τα εξ” αρχής ευρισκόμενα σε ετοιμότητα ελικόπτερα”.

- Έφταναν κύριε Υπουργέ τα ελικόπτερα για την διάσωση των 478 επιβατών;

ΔΕΝΔΙΑΣ: Όπως αποδείχθηκε εκ του αποτελέσματος, όλοι σχεδόν οι επιβάτες διασώθηκαν από τα ελικόπτερα. Η Ελλάδα διαθέτει αυτή τη στιγμή μεγαλύτερο στόλο ελικοπτέρων για τέτοια επιχείρηση, αφού τα ελικόπτερά μας είναι μεγαλύτερα και μπορούν κάθε φορά να μεταφέρουν 6 άτομα, έναντι των 2 ατόμων που μπορούσαν να σηκώσουν τα ιταλικά.”

- Υπήρξε πραγματικός κίνδυνος για τους επιβάτες;

ΔΕΝΔΙΑΣ: Υπήρξε άμεσος και θανάσιμος κίνδυνος και ήδη θρηνούμε απώλειες. Οι καιρικές συνθήκες, ήταν και παραμένουν ως μεγάλο βαθμό ακόμα απελπιστικά δυσμενείς και επικίνδυνες. Μέγας κίνδυνος υπήρξε και υπάρχει και για τους διασώστες και εκφράζω την ευγνωμοσύνη μου σε όλους όσους μετείχαν στην επιχείρηση διάσωσης. Έδειξαν ηρωϊσμό, αψήφισαν την ίδια τη ζωή τους και έσωσαν εκατοντάδες από τεράστιο κίνδυνο.

-Βλέπετε νέο Πρόεδρο Δημοκρατίας σε λίγο στη Βουλή ή πάμε σε εκλογές;

ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα ήθελα να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αλλά το θεωρώ εξαιρετικά δύσκολο υπό τις παρούσες συνθήκες…

Ο μικρός… Νώε τρέχει πίσω απο ένα αρνάκι και προκαλεί γέλιο η “μάχη” να το πιάσει γιατί απλά είναι πολύ μικρός για τέτοιο κατόρθωμα. Δίπλα του φύλακας άγγελος ο Μανώλης, ένας δίμετρος γελαστός νεαρός παρακολουθεί το Νώε και τα μικρά παιδιά έτοιμος να παρέμβει αν χρειαστεί. Στην άλλη άκρη του παιδικού μελισσιού ο Κώστας, κοντά στα 30, ένας ακόμα φύλακας άγγελος. Στη μέση ένας ψηλός ιερέας, η πασίγνωστη φιγούρα της Κιβωτού του Κόσμου, ο πατέρας Αντώνιος.

Βρισκόμαστε στην Πωγωνιανή, χωριό ακροτελεύτιο της Ελλάδας προς τα σύνορα.

Εκεί συναντήσαμε τον Μανώλη, τον δίμετρο γελαστό νεαρό από την… Ουγκάντα! Εκεί και ο Κώστας που ήταν ένα “παιδί της πλατείας και των δρόμων”. Και τώρα είναι δυο γερές “κολώνες” της Κιβωτού και πανταχού παρόντες. Από την Κιβωτό της Αθήνας μέχρι τα σύνορα με την Τουρκία και την Αλβανία, όπου η “Κιβωτός” δημιούργησε ήδη νέες κυψέλες.

Τα «Ντοκουμέντα» βρέθηκαν στη μεθόριο και εκεί ο Μανώλης μας εξήγησε πώς βρέθηκε από την μακρινή Ουγκάντα στην Ελλάδα και ετοιμάζεται να πάει στον Ελληνικό Στρατό. Ο Κώστας μας μίλησε για την δραματική ζωή ελληνόπουλων που είναι ουσιαστικά ανέστια με όσα αυτό σημαίνει.

Από την μεγάλη ψυχή της Κιβωτού και του Ανθρωπισμού, τον πατέρα Αντώνιο είχαμε την ενημέρωση και την πληροφόρηση για τη δημιουργία της Κιβωτού. Πληροφόρηση για το πώς η Κιβωτός “κάθισε” στην κορυφή του βουνού στα σύνορα με την Αλβανία αλλά και βρήκε λιμάνι σε ελάχιστη απόσταση από τις ακτές της Τουρκίας, στη Χίο.

H ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

- Πώς ξεκίνησε η δημιουργία της Κιβωτού του Κόσμου πατέρα Αντώνιε;

Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα κάποιο σχέδιο ερχόμενος στον Κολωνό ως νέος τότε κληρικός, ούτε και βέβαια θα μπορούσα να φανταστώ την εξέλιξη ή την απήχηση που θα είχε ένα τέτοιο εγχείρημα δημιουργίας μιας Κιβωτού.

Το συγκεκριμένο όμως background και η υποβάθμιση της ζωής εκατοντάδων ανθρώπων και συγκεκριμένων παιδιών στην συγκεκριμένη ενορία που κλήθηκα να υπηρετήσω με σόκαραν και με αναστάτωνε η ιδέα να καθίσω με σταυρωμένα τα χέρια αφού πια γνώριζα την κατάσταση.

Χωρίς φράγκο στην τσέπη και τιποτένια μέσα ανοίγομαι προς την κοινωνία χωρίς να ξέρω τι μπορώ να κάνω αλλά κάτι έπρεπε να γίνει δεν ήξερα τι, απλά ήθελα να ρίξω τον εαυτό μου αφού τίποτα άλλο δεν υπήρχε ως μαγιά σε αυτήν την υπόθεση.

Αφιερώνοντας όλο τον προσωπικό ελεύθερο χρόνο μου στο να γνωρίσω, να παίξω, να δημιουργήσω αθλητικές ομάδες, να επικοινωνήσω και να μοιραστώ στην ουσία το σπίτι αυτών των παιδιών που δεν ήταν άλλο από αυτήν την πλατεία. Μια δύσκολη και αρκετά επικίνδυνη από πλευράς παραβατικότητας περιοχή (πλατεία με διακίνηση ναρκωτικών, συμμορίες, άρρωστα κατεστημένα που εκμεταλλεύονταν πολύ κόσμο). Χωρίς να το καταλάβω είχα μπει πια για τα καλά στα βαθιά που λένε.

Είχα αρχίσει να καταλαβαίνω την ανάγκη να δημιουργήσω κάτι που θα μπορούσε να ασφαλίσει αυτά τα παιδιά, τα παιδιά της άλλης Αθήνας που ζούσαν τότε στις χαραμάδες της.  Παιδιά από κατακερματισμένες οικογένειες, χωρίς μέλλον αφού οι περισσότερες από αυτές είχαν γονείς χρήστες η αλκοολικούς η μπλεγμένοι στην παρανομία και στην άκρατη φτώχεια με αποτέλεσμα αυτά τα παιδιά να μεγαλώνουν μόνα τους, χωρίς σχολείο επίβλεψη και νοιάξιμο από κανέναν με αποτέλεσμα η πίκρα, ο θυμός, ο φόβος, να τα ωθούν  με την σειρά τους να ακολουθήσουν την  ίδια πορεία με τους γονείς τους, που και αυτοί ως αλλά θύματα γονέων που τους παραμέλησαν, να οδηγούνται στην παραβατικότητα και την αυτοκαταστροφή.

Από μικρό παιδί έμαθα από τους γονείς μου ότι ο θεός δεν ευλογεί το άδικο. Πεπεισμένος λοιπόν σ΄ αυτήν  την αλήθεια, ξεκίνησα τον αγώνα τον καλό όπως η εκκλησία μας παροτρύνει και μαζί με την πρεσβυτέρα μου χωρίς να το καταλάβουμε χτίζαμε σιγά σιγά την Κιβωτό του Κόσμου.

Μετά από παρέλευση 2-3 χρόνων κατάλαβα ότι δεν γίνεται να συνεχίζουμε αυτήν την δουλειά στο δρόμο όποτε πήρα το ρίσκο να νοικιάσω ένα μικρό πρώην καφενείο και να το διαμορφώσω κατάλληλα για ένα κέντρο νεότητας.

Με τον πενιχρό μου μισθό όμως δεν θα μπορούσα να καταφέρω πολλά, να πληρωθεί το ενοίκιο, ΔΕΚΟ κτλ αν δεν είχα την συμπαράσταση των απλών φτωχών πλην όμως φιλότιμων χριστιανών μας που συνεισέφεραν από το υστέρημα τους σ’ αυτές  τις δύσκολές απαρχές του έργου.

- Πώς βρεθήκατε με αυτό το παιδικό μελίσσι εδώ, τόσο κοντά στα σύνορα;

Όλες μας οι δραστηριότητες κοινωνικής μέριμνας βρίσκονται στην Αθήνα, αλλά διαπιστώνοντας ότι οι αιτήσεις βοηθείας από τον κόσμο έχουν αυξηθεί δραματικά, όχι μόνο από την Αθήνα αλλά απ’ όλη την ελληνική επικράτεια, είδαμε την ανάγκη να διευρύνουμε τη δράση μας στην περιφέρεια, εκεί όπου θα υπήρχε μεγάλη ανάγκη και θα μπορούσαμε να προσφέρουμε ουσιαστικά.

Το έναυσμα ήταν η έκκληση του δήμου Ομηρούπολης Χίου, όταν εξηγώντας τα προβλήματα από τα οποία μαστίζεται το νησί σήμερα ζήτησαν να δημιουργηθεί μια Κιβωτός στη Χίο που θα εξυπηρετεί όχι μόνο τη νήσο της Χίου αλλά όλη την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου με μοναδικό σκοπό να βοηθήσει και να περιθάλψει παιδιά που προέρχονται από οικογένειες που έχουν χτυπηθεί από διάφορα κοινωνικά προβλήματα με σημαντικές επιπτώσεις όπως η εγκατάλειψη, η φτώχεια, η ανεργία η βία και όπως συνήθως, με τα παιδιά να είναι τα μεγαλύτερα θύματα αυτής της ζοφερής κατάστασης.

Παρεχωρήθη για αυτόν το σκοπό από το Δήμο Ομηρούπολης ένα σύμπλεγμα μικρών σπιτιών σε ένα τουριστικό χωριό πάνω στο Αίπος, κοντά στο Βροντάδο, το οποίο είχε μείνει ανενεργό χωρίς να αξιοποιηθεί ποτέ.

Επίσης, διευρύναμε τη δράση μας στην Πωγωνιανή Ιωαννίνων, στην Περιφέρεια της Ηπείρου, όπου οι ανάγκες της περιοχής σε κοινωνικές και αναπτυξιακές δομές είναι αυξημένες. Η προσπάθειά μας σχετίζεται με τη δημιουργία δύο δομών που θα φιλοξενήσουν και θα αγκαλιάσουν παιδιά, νέους και τις οικογένειες που χρειάζονται στήριξη και προστασία ή και επαγγελματική κατάρτιση. Πρόκειται επίσης για ένα έργο εθνικής σημασίας δεδομένου ότι οι δύο ακόλουθες δομές δημιουργούνται στο ιδιαίτερα ευαίσθητο κομμάτι των Ελληνοαλβανικών συνόρων, μια περιοχή ερημωμένη, όπου ήδη έχουμε δώσει νέα πνοή και πνεύμα ανανέωσης.

- Είναι επιλογή σας να μην δέχεστε κρατική βοήθεια και γιατί όχι αφού προσφέρετε σε εκατοντάδες παιδιά που έχουν ανάγκη και ταυτόχρονα προσφέρετε στην κοινωνία;

Δεν είναι επιλογή με την έννοια του να αρνηθούμε βοήθεια προερχόμενη από το κράτος, γιατί κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ, απλά δεν αναλωθήκαμε ποτέ στο να κυνηγάμε επιδοτήσεις και να χαραμίζουμε το χρόνο μας σε τέτοιες ανούσιες διεκδικήσεις. Εάν το κράτος νοιαζόταν και ήθελε να βοηθήσει ξέρει που να μας βρει. Εδώ που τα λέμε και με όλα αυτά που ακούμε στις ειδήσεις κάπου χαιρόμαστε κιόλας που μείναμε έξω από όλο αυτό το δούναι και λαβείν.

Η μεγαλύτερη περιουσία της Κιβωτού είναι η αγάπη και η στήριξη του κόσμου, που είναι και το μεγαλύτερο δώρο για εμάς και αυτό είναι παραπάνω από αρκετό!

- Πόσα παιδιά έχετε από ξένες χώρες και με ποια προοπτική τα εντάσσετε στα προγράμματα της Κιβωτού;

Μέσα στη μεγάλη και ζεστή αγκαλιά της Κιβωτού υπάρχει χώρος για όλους τους συνανθρώπους μας που έχουν ανάγκη ανεξάρτητα από την εθνικότητα  και τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, όπως θα θέλαμε κι εκείνοι να μας βοηθήσουν εάν βρισκόμασταν στην ίδια θέση.

Βέβαια τα τελευταία δύο χρόνια, με την οικονομική κρίση να μαίνεται και την ανεργία να χτυπά ανελέητα, ο αριθμός των Ελλήνων που έρχονται στην πόρτα μας και ζητούν βοήθεια έχει αυξηθεί δραματικά μέχρι που τώρα πια υπερτερούν από τα προσφυγόπουλα.

Στόχος της Κιβωτού για αυτά τα παιδιά είναι πρωτίστως να τα βοηθήσουμε να βγουν από τα αδιέξοδα που βρίσκονται και κατόπιν να συμβάλλουμε στην εκπαίδευση τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και την προοπτική της κοινωνικής ενσωμάτωσης και της διαμόρφωσης μιας καλύτερης ποιότητας ζωής.

- Υπάρχουν κρατικοί φορείς που μπορούν να πάρουν παιδιά από σας για να σας βοηθήσουν ή για να τα αντιμετωπίσουν πιο καλά αν χρειάζονται βοήθεια;

Αστειεύεστε σίγουρα… Θα σας έλεγα πως ισχύει το ακριβώς αντίθετο, κρατικοί φορείς σηκώνουν τα χέρια και στέλνουν παιδιά σε εμάς γιατί γνωρίζουν ότι η αντιμετώπιση αυτών των παιδιών από εμάς θα είναι πληρέστερη και άκρως αποτελεσματική.

- Μανώλη, τι σημαίνει για σένα η Κιβωτός;

Η Κιβωτός για μένα είναι η μάνα κι ο πατέρας που με έμαθε να πιστεύω στον εαυτό μου και μου χάρισε αυτοπεποίθηση, κάτι που δεν είχα ποτέ πριν και θεωρώ πως είναι σημαντικό εφόδιο για μια καλή ζωή. Η Κιβωτός με φροντίζει και με μαθαίνει να πατώ γερά στα πόδια μου για να μπορέσω και εγώ κάποτε να διεκδικήσω μια καλύτερη ζωή, ένα καλύτερο μέλλον.

- Τι σημαίνει για σένα Ελλάδα;

Είναι η νέα μου πατρίδα, το νέο μου σπίτι που έδωσε δύναμη και ελπίδα και σε μένα, που είχα σταματήσει ακόμα και να ονειρεύομαι, να ελπίζω ότι από τώρα και στο εξής ο δρόμος μου θα είναι διαφορετικός, το μέλλον μου καλύτερο.

- Τι σημαίνει για σένα παγκοσμιοποίηση;

Παγκοσμιοποίηση  θα μπορούσε να είναι η προσέγγιση των λαών με διαφορετικά στοιχεία, διαφορετικές συνήθειες, θρησκείες και πολιτισμούς που να στηρίζεται στο σεβασμό, την αλληλοκατανόηση, την ειλικρίνεια και την αγάπη. Σ’ αυτού του είδους την παγκοσμιοποίηση οι λαοί δε θα έχαναν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, την ταυτότητα τους και την ελευθερία τους. Όλοι θα εργάζονταν για το κοινό όφελος και θα ένιωθαν αδέλφια.  Αυτού του είδους την παγκοσμιοποίηση κηρύττει ο χριστιανισμός. Δυστυχώς όμως παγκοσμιοποίηση σήμερα είναι το αντίθετο. Σκοπός της είναι η πολτοποίηση όλων των λαών, η κατάργηση της κάθε εθνικής, θρησκευτικής και πολιτισμικής ιδιαιτερότητας ή οικονομική εξαθλίωση των μεσαίων και κατώτερων τάξεων. Όλα τα παραπάνω με τη βοήθεια των media και την παραπληροφόρηση του κάνουν τον άνθρωπο ένα ύπουλο ον που θα είναι έτοιμο να ελέγχει κάθε στιγμή χωρίς να έχει την ικανότητα να αντιδράσει.

- Πολλοί λένε ότι η Αφρική γίνεται τόπος συγκρούσεων διότι θα αναπτυχθούν εκεί συμφέροντα επενδυτικά σε πολλούς τομείς. Ποια είναι η γνώση σου και η εκτίμησή σου γιαυτά;

Οι περισσότερες ηγεσίες των χωρών της ηπείρου μας συνήθως εξυπηρετούν αυτά τα επενδυτικά συμφέροντα και όχι τις ανάγκες των λαών τους, ούτε τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωση τους. Νομίζω πως όποιος προσπάθησε να έλθει σε σύγκρουση προς αυτά τα συμφέροντα, αντιμετώπισε την οργή  των πολυεθνικών  και κρατικών συμφερόντων συνήθως με τη μορφή επέμβασης στη χώρα των ξένων δυνάμεων ή με τη μορφή «επανάστασης» και τις περισσότερες φορές το πλήρωσε με την ίδια του τη ζωή. Νομίζω πως οι συγκρούσεις μεταξύ όλων αυτών που θέλουν να καρπωθούν τον πλούτο της ηπείρου μας θα συνεχιστούν αφού στο πεδίο των αντιπαραθέσεων των χωρών του Δυτικού κόσμου που διαχειρίζονται αυτήν την κατάσταση τα τελευταία χρόνια προστέθηκε και η Κίνα.

Υ.Γ.: Ο Μανώλης σήμερα υπηρετεί τη θητεία στον Ελληνικό στρατό με μεγάλη υπερηφάνεια και ευγνωμοσύνη.

Σιωπή και από τους πολιτικούς – θύματα που ούτε το Μνημόνιο, ούτε το βιβλίο διάβασαν, ούτε για το “Πούλιτζερ” άκουσαν…

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΝΤΑΣΚΑΣ 

“Οι κατασκοπευτικές μέθοδοι της Υπηρεσίας ήταν απίστευτες… Έβαλε με ένα πρόγραμμα κοριούς στα φαξ των γραφείων της Ευρωπαίκής Ένωσης στην Ουάσιγκτον, στοχοποίησε το κτήριο “Γιούστους Λίπσιους” στις Βρυξέλλες, όπου γίνονται οι συνεδριάσεις και διασκέψεις σε ανώτατο επίπεδο και οι συνατήσεις Υπουργών… Η Γερμανία, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, το Μεξικό, η Ιαπωνία, η Τουρκία είναι φιλικές χώρες στις ΗΠΑ αλλά οι πρεσβείες τους ήταν υπό παρακολούθηση… Καθημερινά η υπηρεσία συλλέγει δισεκατομμύρια αρχεία που φανερώνουν το στίγμα των χρηστών κινητών τηλεφώνων σε όλο τον κόσμο… Η NSA έχει τη δυνατότητα παγίδευσης των iPhone, των Blackberry, των Android”.

Τα παραπάνω αναφέρονται (όχι ακριβώς με την ίδια σειρά) στο συγκλονιστικό βιβλίο – ντοκουμέντο “ΦΑΚΕΛΟΣ ΣΝΟΟΥΝΤΕΝ”.

Ο Λουκ Χάρντινγκ είναι ο συγγραφέας του συγκλονιστικού βιβλίου-ντοκουμέντου «Φάκελος Σνόουντεν».

Είναι το προιόν μεγάλης δημοσιογραφικής έρευνας που διεξήγαγε για την υπόθεση η πασίγνωστη και διάσημη βρετανική εφημερίδα “ΓΚΑΡΝΤΙΑΝ” με επικεφαλής τον δημοσιογράφο – ερευνητή της Λουκ Χάρντινγκ και την υψηλή εποπτεία – ευθύνη του ίδιου του διευθυντή της Άλαν Ράσμπριτζερ.

Σε βασικούς τομείς ευθύνης εργάστηκαν και άλλοι, εργάστηκαν γυναίκες δημοσιογράφοι και απο την πλευρά της Γκάρντιαν και απο την πλευρά της επίσης πασίγνωστης εφημερίδας “Νιου Γιορκ Τάιμς” με την οποία συνεργάστηκε από ένα χρονικό σημείο (όχι το κρίσιμο πάντως…) και μετά η “Γκάρντιαν”.

Η πολύ επικίνδυνη αυτή δημοσιογραφική έρευνα απέφερε στη “Γκάρντιαν” και στο Λουκ Χάρντινγκ το βραβείο – όνειρο για κάθε πραγματικά δημοσιογράφο, το “ΠΟΥΛΙΤΖΕΡ” .

Στην παγκόσμια κοινωνία των πολιτών όμως απέφερε ένα μέγιστο κέρδος.

Την πληροφόρηση ότι μπορούν να είναι υπό παρακολούθηση οι πάντες για τα πάντα, όπου και αν βρίσκονται στη γη, εφόσον κάποιος εργαζόμενος στη Μυστική Υπηρεσία Ασφαλείας (ΝSA) των ΗΠΑ (και την αντίστοιχη της Βρετανίας με την επωνυμία GCHQ) κρίνει ότι πρέπει να παρακολουθηθεί.

Όταν λέμε οι πάντες, όμως, εννοούμε τους πάντες. Από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα μέχρι την Καγκελάριο Μέρκελ, τον πρόεδρο Πούτιν, τον Κινέζο ομόλογό του και φυσικά πολιτικοί κατώτερου αυτών επιπέδου, επιχειρηματίες, δημοσιογράφοι, κλπ.

Αυτή την πέρα από κάθε φαντασία λειτουργία των μυστικών υπηρεσιών των (εμφανιζομένων και αυτοδιαφημιζομένων ως) προπυργίων της Δημοκρατίας παραβιάζει το Σύνταγμα των ΗΠΑ, το νομικό πλαίσιο των άλλων χωρών και η μεγάλη προσφορά του μυστικού πράκτορα της NSA Έντουαρντ Σνόουντεν είναι ακριβώς οι αποδείξεις για τις παραβιάσεις αυτές.

Ο Σνόουντεν όμως είτε θα είχε καταλήξει κάπου σιδηροδέσμιος για την υπόλοιπη ζωή του, είτε θα είχε δολοφονηθεί αν η δημοσιογραφική ομάδα της Γκάρντιαν δεν είχε καταφέρει με ένα πολύ ριψοκίνδυνο τρόπο να αποκαλύψει τον «φάκελο Σνόουντεν» παίρνοντας τα στοιχεία από τον ίδιο τον Σνόουντεν υπό συνθήκες που σίγουρα θα αποτελέσουν βασικό σενάριο για πολλές κινηματογραφικές επιτυχίες.

Η εξιστόρηση αυτών των συνθηκών, η παρουσίαση των συγκλονιστικών πληροφοριών και αποδείξεων για το σύστημα παρακολουθήσεων περιλαμβάνονται στο βιβλίο “Φάκελος Σνόουντεν” με συγγραφέα τον βραβευμένο με το φετινό “Πούλιτζερ” της δημοσιογραφίας Λουκ Χάρντινγκ της “Γκάρντιαν”.

Στην Ελλάδα, το βιβλίο κυκλοφόρησε απο τις εκδόσεις “Καστανιώτη”, αλλά η αντιμετώπισή του είναι η αναμενόμενη.

Μεγαλοδημοσιογράφοι, γνωστοί συνδαιτημόνες της εξουσίας και υπηρέτες του “Συστήματος Εξουσίας” από καίριες θέσεις σε μικρά και μεγάλα ΜΜΕ το απέφυγαν όπως ο διάβολος το λιβάνι.

Δεν το παρουσίασε κανείς, δεν ζήτησε κανείς έρευνα με βάση το βιβλίο αυτό και οι αναφορές στα ελληνικά ΜΜΕ για την υπόθεση του Σνόουντεν ήταν οι ελάχιστες δυνατές και στον ελάχιστο χρόνο, συγκριτικά με “συγκλονιστικά ερευνητικά ρεπορτάζ” για τις λουόμενες με στρίνγκ στις παραλίες.

Πήγαμε στο Λονδίνο και αναζητήσαμε στη Γκάρντιαν τον συγγραφέα του βιβλίου κ. Λουκ Χάρντινγκ έχοντας τη βεβαιότητα ότι δεν θα επικοινωνήσουμε μαζί του πριν ο Σνόουντεν που βρίσκεται, ελλείψει καλύτερης λύσης, κάπου στη Ρωσία καταλήξει σε κάποια αμερικάνικη ή βρετανική φυλακή. Δηλαδή ποτέ…

Και όμως… Σε ελάχιστο χρόνο είχαμε μέσα από μια θερμή επικοινωνία τις απαντήσεις στα ερωτήματα που υποβάλαμε και είναι και αυτή η συνέντευξή του στα “Ντοκουμέντα”, όπως και το βιβλίο, μια απόδειξη ότι τα “Πούλιτζερ” δεν χαρίζονται αλλά κατακτώνται.

Όπως και στο βιβλίο εξηγείται, η “Γκάρντιαν” και ο Λουκ Χάρντινγκ δεν παίζουν παιχνίδια που να εξυπηρετούν εχθρούς ή ανταγωνιστές των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Ο Λουκ Χάρντινγκ μάλιστα είναι δημοσιογράφος που απελάθηκε απο τη Ρωσία γιατί ενοχλούσε με τις έρευνές του την εξουσία Πούτιν.

Με την υπόθεση Σνόουντεν ενοχλούν τις εξουσίες των ΗΠΑ και της Βρετανίας, ως προς τον σεβασμό των ατομικών και επιχειρηματικών δικαιωμάτων των πολιτών, αλλά πήραν, όπως αποδεικνύεται, κάθε μέτρο, ώστε να μην αποκαλύψουν μυστικά που θα έθεταν σε κίνδυνο συμφέροντα ή ζωές στις ΗΠΑ και στη Βρετανία.

Η δημοσιογραφική λειτουργία τους ήταν και είναι τόσο «αντιαμερικάνικη» ή “αντιβρετανική” όσο ήταν η αντίστοιχη στο “Γουότεργκέϊτ”. Δηλαδή καθόλου.

Ο Γιάννης Ντάσκας, στα πλαίσια της αποστολής στο Λονδίνο, στα γραφεία του Guardian.

Παρόλα αυτά τα αρχεία που πήραν από τον Σνόουντεν τα κατέστρεψε μέσα από νομότυπη θεατρική και ανούσια διαδικασία στα υπόγεια της “Γκάρντιαν” η βρετανική μυστική υπηρεσία. Αυτά τα γραφεία στα οποία, φωτογραφηθήκαμε, ακριβώς γι’ αυτό το λόγο…

Τα αρχεία προφανώς τα έχουν οι δημοσιογράφοι αλλά, (υποτίθεται ότι) δεν μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν νόμιμα πια.

Ο Λουκ Χάρντινγκ στο ερώτημα αν ο Σνόουντεν είναι για τις δυτικές δημοκρατίες – κοινωνίες ένας πράκτορας Ρώσων η Κινέζων ή ένας ήρωας -υπερασπιστής των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών των πολιτών απαντά ότι είναι ένας ΗΡΩΑΣ.

Μας εξέπληξε ακόμα περισσότερο όταν στο τέλος της συνέντευξης μας δηλωσε ότι είναι ΤΕΡΑΣΤΙΟΣ ΟΠΑΔΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ!..

Η δε οικογένειά του είναι ελληνομαθής και “βουτηγμένη” στην ελληνική ιστορία, όπως θα δείτε και είναι κάτι που αγνοούσαμε μέχρι να απαντήσει στο αντίστοιχο ερώτημά μας.

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

- Κατά τη γνώμη σας και, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνάς σας, η υπόθεση Σνόουντεν αφορά στη σύγκρουση υπερδυνάμεων μέσω των μυστικών υπηρεσιών τους, ή αφορά καθέναν πολίτη;

ΧΑΡΝΤΙΝΓΚ: Η υπόθεση Σνόουντεν αγγίζει κάθε πολίτη. Αυτό που μάθαμε είναι ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ έχουν κατασκευάσει μυστικά ένα γιγαντιαίο σύστημα προ-ποινικής παρακολούθησης. Πρακτικά όλες οι ηλεκτρονικές μας επικοινωνίες – τα e-mails, οι αναζητήσεις μας στο διαδίκτυο, ακόμα και τα δεδομένα γεω-εντοπισμού μας συγκεντρώνονται τώρα. Αυτό δεν έχει προηγούμενο. Και είναι σχετικά καινούριο, καθώς οι μυστικές υπηρεσίες πληροφοριών είχαν τη δυνατότητα να υποκλέψουν αυτές τις πληροφορίες τα τελευταία έξι με επτά χρόνια.

[O Σνόουντεν] ήταν υπέρ της λογοδοσίας και όχι κατά των παρακολουθήσεων.

- Έχοντας διαβάσει το βιβλίο, καταλήξαμε ότι οι αντίπαλοι του Σνόουντεν (και ακολούθως της Guardian) ήταν οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και οι αντίστοιχες κυβερνήσεις. Ποια ήταν τα κριτήριά σας (και της εφημερίδας) για τη δημοσίευση της ιστορίας και ποιο σκέπτεστε ότι είναι το βαθύτερο νόημα του Βραβείου Πούλιτζερ που έλαβε η εφημερίδα και όλοι όσοι συμμετείχαν σε αυτή την επικίνδυνη υπόθεση;

Ο Σνόουντεν ήταν ξεκάθαρος στο τι ήθελε και τι δεν ήθελε να κάνει όταν εμπιστεύθηκε τους φακέλους με τα στοιχεία σε δημοσιογράφους στο Χονγκ Κονγκ. Ο στόχος του ήταν να ξεκινήσει ένα ντιμπέιτ για το «κράτος-παρακολουθητή», τόσο στις ΗΠΑ όσο και διεθνώς. Κατά τη γνώμη του οι πρακτικές της NSA είχαν γίνει αντισυνταγματικές και παράνομες. Την ίδια στιγμή ο Σνόουντεν δεν ήθελε να προκαλέσει ζημιά σε σωστές και δικαιολογημένες επιχειρήσεις των υπηρεσιών. Ήταν υπέρ της λογοδοσίας και όχι κατά των παρακολουθήσεων. Η Guardian εξέτασε δημοσιευμένες ιστορίες μαζικών παρακολουθήσεων πολιτών. Ήμαστε προσεκτικοί στο να μην αποκαλύψουμε λεπτομέρειες που μπορεί να προκαλέσουν ζημιά στην εθνική ασφάλεια. Το Πούλιτζερ αποτελεί δικαίωση ότι η κάλυψη της υπόθεσης Σνόουντεν από το καλοκαίρι του 2013 ήταν όντως για το καλό του δημοσίου συμφέροντος.

Ο κ. Χάρντινγκ είναι ο πρώτος δυτικός ρεπόρτερ, από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου που απελάθηκε από τη Ρωσία το 2011 εξαιτίας της κριτικής που άσκησε στη ρωσική ηγεσία.

- Στο Μνημείο Πεσόντων των Βομβαρδιστικών της Βασιλικής Αεροπορίας στο Γκριν Παρκ του Λονδίνου υπάρχει μια εγχάρακτη φράση του Αθηναίου ηγέτη και ρήτορα Περικλή, για την ελευθερία («η ελευθερία είναι η σίγουρη κατάκτηση μόνο όσων έχουν το κουράγιο να την υπερασπιστούν»). Στο βιβλίου σας, η Ελλάδα είναι επίσης μια από τις χώρες στις οποίες έχουν αναπτυχθεί δίκτυα παρακολούθησης. Πρέπει όλοι οι πολίτες να ανησυχούν ότι οι ιδιωτικές ζωές τους παρακολουθούνται ή μόνο όσοι ζουν εκτός νόμου;

Ο Περικλής είχε δίκιο. Αυτά που δείχνουν οι αποκαλύψεις του Σνόουντεν είναι ότι οι Δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών έχουν απομακρυνθεί από το παλαιομοδίτικο μοντέλο παρακολούθησης. Στο παρελθόν οι στόχοι είναι συγκεκριμένοι – κακοποιοί, τρομοκράτες, ποινικοί, η Αλ Κάιντα, η KGB κλπ. Στα χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου, εν μέσω μιας έκρηξης ψηφιακών πληροφοριών, οι στόχοι γίναμε όλοι μας. Ήταν βολικό για τις υπηρεσίες να συλλέγουν τα δεδομένα όλων – «όλα τα σήματα όλες τις ώρες», όπως το έθεσε ο αρχηγός της NSA, Στρατηγός [Κιθ] Αλεξάντερ. Αλλά αυτή η προσέγγιση [σσ. των γενικών παρακολουθήσεων] δεν ήταν απαραίτητα αποτελεσματική – η τρομοκρατία δεν εξαφανίστηκε – και ήγειρε βαθιά ερωτήματα για την ψηφιακή προστασία της ιδιωτικής ζωής.

- Κατά τη γνώμη σας, είναι ο Σνόουντεν ένας ήρωας που συνειδητά και ανιδιοτελώς υπερασπίστηκε τις ατομικές ελευθερίες στις δυτικές δημοκρατίες ή είναι ο αντίπαλος, όπως τον παρουσιάζουν οι κυβερνήσεις; Υπάρχει έδαφος για να υπονοήσει κανείς ότι έδρασε εκ μέρους άλλων χωρών και αντιπάλων αποκαλύπτοντας την υπόθεση;

Είναι ήρωας. Οι μελλοντικές γενιές θα κρίνουν ότι έκανε κάτι γενναίο και απαραίτητο. Στην πορεία της έρευνας για το βιβλίο μου δεν ανακάλυψα κανένα στοιχείο ότι ήταν Ρώσος (ή Κινέζος) κατάσκοπος, όπως κάποιοι από τους επικριτές του έχουν σοκαριστικά υποστηρίξει. Τούτου λεχθέντος, η Ρωσία είναι ένα απαίσιο μέρος για να καταλήξει ο Σνόουντεν, χωρίς να φταίει σε κάτι. Είναι μια χώρα που γνωρίζω καλά, καθώς έζησα στη Μόσχα από το 2007 μέχρι το 2011 και που κυβερνάται από έναν απολυταρχικό ηγέτη, αποφασισμένο να επαναχαράξει το χάρτη της Ευρώπης.

Η προσέγγιση [σσ. των γενικών παρακολουθήσεων] δεν ήταν απαραίτητα αποτελεσματική – η τρομοκρατία δεν εξαφανίστηκε – και ήγειρε βαθιά ερωτήματα για την ψηφιακή προστασία της ιδιωτικής ζωής

- Συμφωνείτε με τη θεωρία ότι οι κυβερνήσεις δεν εύχονται να έχουν καλά πληροφορημένους πολίτες ή θεωρείτε ότι ισχύει το αντίθετο; Υπάρχει χάσμα μεταξύ της θέλησης του λαού και της θέλησης των ηγετών του;

Θα το έθετα ως εξής: θεωρώ ότι ως πολίτες πρέπει να επανασυνάπτουμε συμβόλαιο με την εκάστοτε κυβέρνηση σε τακτά χρονικά διαστήματα. Οι νόμοι που περνάνε στο όνομά μας δεν μπορούν να μας δεσμεύουν για πάντα. Για παράδειγμα, το μεγαλύτερο κομμάτι της νομοθεσίας σχετικά με τη βρετανική κατασκοπεία πέρασε το 2000, πριν ανακαλυφθεί καν το Facebook ή το Twitter και όταν ο ψηφιακός κόσμος βρισκόταν στα σπάργανα. Οι κατάσκοποι υποστηρίζουν ότι αυτοί οι νόμοι εξακολουθούν να επαρκούν. Κατάφωρα, αυτό δεν ισχύει. Θα πρέπει να διεκδικήσουμε τα δημοκρατικά μας δικαιώματα. Το περασμένο καλοκαίρι η βρετανική κυβέρνηση εξανάγκασε τη Guardian να καταστρέψει τα λάπτοπ με το περιεχόμενο του Σνόουντεν σε ένα υπόγειο, κάτω από τα βλέμματα δύο μεσηλίκων κατασκόπων της βρετανικής υπηρεσίας παρακολούθησης GCHQ [σσ. Government Communications Headquarters]. Ήταν μια σκηνή φαρσοκωμωδίας – το υλικό υπήρχε και αλλού – αλλά και μια υπενθύμιση ότι οι δημοκρατίες μπορούν επίσης να ζήσουν απολυταρχικές στιγμές.

Ο Λουκ Χάρντινγκ θεωρεί το βραβείο Πούλιτζερ δικαίωση των επιλογών του και της εφημερίδας, για τον κυρίαρχο ρόλο που έπαιξε στη δημοσιοποίηση των αποκαλύψεων του πρώην πράκτορα της NSA, Έντουαρντ Σνόουντεν.

- Έχετε λάβει κάποια συμπαράσταση ή υποστήριξη από ηγέτες διεθνώς ή άλλες γνωστές προσωπικότητες για την υπόθεση Σνόουντεν;

Ναι! Είχαμε τεράστια υποστήριξη από πολλούς ανθρώπους – νομπελίστες, συγγραφείς, ακαδημαϊκούς, βουλευτές, άλλους πληροφοριοδότες, όπως τον Ντάνιελ Έλσμπεργκ. Ακόμα και από τον Ομπάμα όταν αποκήρυξε τις διαρροές της NSΑ, που «καλωσόρισε» το ντιμπέιτ που προκάλεσε ο Σνόουντεν. Αλλά έχει υπάρχει επίσης μια άσχημη ώθηση προς τα πίσω από τη βρετανική κυβέρνηση, όπως είπα προηγουμένως και από το κατεστημένο των υπηρεσιών ασφαλείας στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ. Η Μητροπολιτική Αστυνομία στο Λονδίνο διερευνά αν «κάποια άτομα» που εργάστηκαν στους φακέλους του Σνόουντεν έχουν παραβεί το νόμο.

Εμείς, η τάξη των ΜΜΕ, είμαστε μια πιο «σικ» έκδοση των ανθρακωρύχων

- Γενικά, πιστεύετε ότι έχει υπάρξει μια μεταβίβαση της δύναμης στις δυτικές δημοκρατίες; Από τους δημοκρατικά εκλεγμένους ηγέτες στα funds και στους μεγάλους επιχειρηματίες, επενδυτές και εφοπλιστές που στηρίζουν συγκεκριμένους πολιτικούς;

Αυτή η ερώτηση είναι λίγο πέρα από το πεδίο εφαρμογής του βιβλίου μου. Αλλά είναι ξεκάθαρο ότι οι επιχειρηματίες, οι εφοπλιστές και οι ξένοι ολιγάρχες ασκούν τεράστια επιρροή στους πολιτικούς, συχνά αρνητική. Στη Βρετανία σκεφτείτε το Ρούπερτ Μέρντοχ – πρακτικά κάθε Βρετανός πρωθυπουργός, από δεξιά και αριστερά, του ήταν υπόχρεος. Ή στην Ευρώπη ευρύτερα σκεφτείτε τον Πούτιν, που διέφθειρε την πολιτική τάξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ειδικά μετά το τέλος της θητείας τους) μέσω συμβολαίων φυσικού αερίου και πετρελαίου. Σκεφτείτε, το Σρέντερ, το Μπερλουσκόνι κλπ.

- Στη Ρωσία, δημοσιογράφοι που ηγήθηκαν γνωστών ερευνών, όπως η Άννα Πολιτκόφσκαγια δολοφονήθηκαν, στη Γερμανία δημοσιογράφοι παρακολουθούνταν από τις μυστικές υπηρεσίες και στο βιβλίο σας περιγράφετε με κάθε λεπτομέρεια τον αγώνα για να φέρετε στο φως όλες τις αποκαλύψεις του Έντουαρντ Σνόουντεν. Ποια είναι η γνώμη σας για την ελευθερία του Τύπου; Είναι δεδομένη; Πιστεύετε ότι υπάρχουν εμπόδια όταν ένας ερευνητής δημοσιογράφος προσπαθεί να κάνει τη δουλειά του;

Αυτό ακριβώς πραγματευόταν το προηγούμενο βιβλίο μου, «Mafia State»! Ήμουν επικεφαλής του γραφείου της Guardian στη Μόσχα για τέσσερα χρόνια. Για λόγους που ακόμη δεν αντιλαμβάνομαι πλήρως η FSB – η διάδοχος της KGB – αποφάσισε από νωρίς ότι ήμουν μυστικός Βρετανός κατάσκοπος. Δεν μου ήταν ποτέ ξεκάθαρο πώς θα μπορούσα να συνδυάσω το να είμαι ο Τζέιμς Μποντ με το να γράφω ένα μεγάλο αριθμό άρθρων για τη Guardian. Πράκτορες της FSB υπέκλεπταν όλα μου τα τηλεφωνήματα, τα e-mail μου και διέρρηξαν επανειλλημμένα το σπίτι και το γραφείο μου. Αυτό συνέβαινε συνήθως όταν έγραφα κάτι υποτιμητικό για το Κρεμλίνο ή κυνηγούσα θέματα – «ταμπού» όπως τον προσωπικό πλούτο του Βλαντιμίρ Πούτιν. Η FSB ακύρωσε τελικά τη βίζα μου στο αεροδρόμιο της Μόσχας και με απέλασε από τη χώρα.

- Με την άνοδο των ηλεκτρονικών μέσω, τα παραδοσιακά μέσα (όπως οι εφημερίδες) αντιμετωπίζουν προβλήματα. Πιστεύετε ότι υπάρχει χώρος να αναπνεύσουν τα παραδοσιακά μέσα και πού κρίνετε ότι βρίσκεται το μέλλον της δημοσιογραφίας;

Τα παραδοσιακά μέσα αντιμετωπίζουν δύσκολες εποχές παντού. Υπάρχουν στιγμές που πιστεύω ότι εμείς, η τάξη των ΜΜΕ, είμαστε μια σικ έκδοση των ανθρακωρύχων, που έχουν εξαφανιστεί στη Βρετανία, έπειτα από το κλείσιμο των ορυχείων τις δεκαετίες του 80 και του 90. Αλλά υπάρχουν στιγμές αισιοδοξίας, επίσης. Η Guardian έχει αναπτυχθεί και έχει γίνει μια επιτυχημένη παγκοσμίως ψηφιακή φίρμα – έχουμε περισσότερους από 100 εκατομμύρια μοναδικούς αναγνώστες. Τα έσοδα από ψηφιακές διαφημίσεις αυξάνονται, αν και όχι σε βαθμό που να καλύπτουν την κυκλοφοριακή πτώση. Η δομή της δημοσιογραφίας έχει επίσης αλλάξει, από κάθετη σε οριζόντια, με μπλόγκερς και αναγνώστες να συνεισφέρουν στην δημοσιογραφική διαδικασία. Είναι μια περίεργη στιγμή, αλλά ταυτόχρονα συναρπαστική.

Αισθανόμαστε σαν να επιστρέφουμε στην πολιτική των Μεγάλων Δυνάμεων του 19ου αιώνα

- Από τη μία πλευρά παρατηρούμε μια τάση να περιθωριοποιούνται τα εθνοτικά χαρακτηριστικά και οι κυβερνήσεις υπέρ μιας πολυεθνικής ομοσπονδίας, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση. Από την άλλη, όπως στην περίπτωση της Σκωτίας, τα εθνοτικά χαρακτηριστικά φαίνεται να υπερισχύουν. Τι πιστεύετε ότι θα επικρατήσει στο τέλος;

Θα γνωρίζουμε περισσότερα για τη Σκωτία έπειτα από το δημοψήφισμα στις 18 Σεπτεμβρίου. Αυτή τη στιγμή φαίνεται ότι θα υπερισχύσει το στρατόπεδο του «Όχι» [σσ. στην ανεξαρτησία]. Στη Βρετανία υπάρχει αυξανόμενος ευρωσκεπτικισμός, που τροφοδοτείται από τον δεξιό Τύπο και έναν αδύναμο πρωθυπουργό. Προσωπικά, είμαι υπέρ μιας μεγαλύτερης Ευρωπαϊκής ενοποίησης. Αλλά τον τελευταίο χρόνο αισθανόμαστε σαν να επιστρέφουμε στην πολιτική των Μεγάλων Δυνάμεων του 19ου αιώνα, με τη Ρωσία να επιδιώκει μια νεο-ιμπεριαλιστική ατζέντα και επικαλούμενη την ανάγκη να «προστατέψει» ρωσικούς πληθυσμούς εκτός των συνόρων της.

- Έπειτα από την πτώση των καθεστώτων του Ανατολικού Μπλοκ, πολλοί είπαν ότι ο Ψυχρός Πόλεμος ανήκει στο παρελθόν. Τώρα ωστόσο, ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων συναινούν στο ότι μπαίνουμε σε έναν νέου είδους Ψυχρό Πόλεμο. Ποια είναι η γνώμη της Guardian για το θέμα;

Η δική μου γνώμη – όχι της Guardian – είναι ότι μπαίνουμε σε μια πολύ επικίνδυνη φάση. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει μια αποστολή: να αποκαταστήσει τη Ρωσία ως υπερδύναμη και να επανασχεδιάσει τη διεθνή τάξη προς όφελος της Ρωσίας. Ζει σε μια εναλλακτική πληροφοριακή πραγματικότητα, που ενημερώνεται από τη δική του παρανοϊκή κοσμοθεωρία της KGB και ανηλεή κρατική προπαγάνδα. Η Δύση – και η ΕΕ συγκεκριμένα – πρέπει να ξεκαθαρίσει τις καταστρεπτικές οικονομικές συνέπειες για τη Ρωσία αν ο Πούτιν συνεχίσει σε αυτό το επεκτατικό μονοπάτι.

«Η Guardian έχει αναπτυχθεί και έχει γίνει μια επιτυχημένη παγκοσμίως ψηφιακή φίρμα – έχουμε περισσότερους από 100 εκατομμύρια μοναδικούς αναγνώστες», τονίζει ο κ. Χάρντινγκ.

Είμαι τεράστιος οπαδός της Ελλάδας και αισιόδοξος για τις προοπτικές της

- Ευρισκόμενος έξω από την Ελλάδα και, έχοντας πλέον ξεκαθαρίσει ότι οι Έλληνες δεν είναι ούτε τεμπέληδες, ούτε οι μοναδικοί δημοσιονομικοί «παραβάτες» της Ευρώπης, πού κρίνετε ότι βρίσκεται η αληθινή κρίση στην Ελλάδα;

Δεν είμαι ειδικός πάνω στην Ελλάδα. Αλλά, έχοντας ζήσει στο Βερολίνο – ήμουν ο ανταποκριτής στη Γερμανία από το 2003 μέχρι το 2007 – φαίνεται ότι οι οικονομικές και δημοσιονομικές δομές της Ευρώπης λειτουργούν πολύ καλά για τη Γερμανία, αλλά πολύ λιγότερο για τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, ειδικά για την Ελλάδα. Η Γερμανία είναι πλούσια, επιτυχημένη και πολιτικά απαραίτητη – η Ελλάδα έχει περάσει πάρα πολύ άσχημα τελευταία χρόνια. Μέχρι ενός σημείου, η πολιτική ηγεσία της Ελλάδας πρέπει να μοιραστεί ένα μερίδιο ευθύνης.

- Τελικά, ποια είναι η γνώμη σας για τη σύγχρονη Ελλάδα και τις προοπτικές της εντός της ΕΕ;

Είμαι τεράστιος οπαδός της Ελλάδας και αισιόδοξος για τις προοπτικές της. Ο πεθερός μου είναι Ομότιμος Καθηγητής Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και ειδικός πάνω στον Όμηρο και στην ελληνική Τραγωδία. Η σύζυγός μου μελέτησε ελληνικά στο σχολείο. Γνωρίζω ρωσικά και μπορώ να ξεδιαλύνω το κυριλλικό αλφάβητο, ενώ ανυπομονώ να επισκεφθώ την Αθήνα το Νοέμβριο, προκειμένου να δώσω μια ομιλία στα πλαίσια του συνεδρίου TED.

Πώς μπήκατε στην ΕΛΣΤΑΤ, ποιος και ποια ημερομηνία αν θυμάστε σας πρότεινε και αποδεχθήκατε;

Νίκος Λογοθέτης: Μετά από προκήρυξη των θέσεων των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΛΣΤΑΤ που δημοσιοποίησε το Υπουργείο Οικονομικών στο διαδίκτυο τον Απρίλιο του 2010, εκδήλωσα το ενδιαφέρον μου μέσω του OPENGOV με αποστολή του Βιογραφικού μου. Στις αρχές Ιουνίου του 2010 ο κ. Πλασκοβίτης (ο τότε ΓΓ του ΥΠΟΙΚ) μέσω τηλεφώνου, μου γνωστοποίησε ότι θα προτεινόμουνα για την θέση του Αντιπροέδρου και με ρώτησε αν θα με ενδιέφερε η θέση. Του είπα ότι φυσικά με ενδιέφερε και ότι θα το θεωρούσα τιμή μου. Την Τρίτη 29 Ιουνίου 2010, επιλέχθηκα επισήμως από την Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής.

- Ο κ. Ανδρέας Γεωργίου ισχυρίστηκε στους δικαστές ότι είχατε προσωπική αντιδικία. Γνωριζόσασταν και πριν και είχατε αντιδικία προσωπική η μήπως εννοεί ότι αποκτήσατε προσωπική αντιδικία εντός της ΕΛΣΤΑΤ στο τρίμηνο που μείνατε και ποιά είναι η βάση της αντιδικίας;

Δεν είχα ουδεμία επαγγελματική ή φιλική σχέση με τον κ. Γεωργίου πριν τον Ιούνιο του 2010. Οι αντιδικίες μαζί του (και όχι μόνο μαζί μου, αλλά με τα περισσότερα μέλη του ΔΣ) αρχίσανε πολύ γρήγορα μετά την πρώτη συνεδρίαση του ΔΣ στις 3 Αυγούστου 2010. Πριν ακόμη από την χρονική περίοδο των σημαντικών διαφωνιών μαζί του σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού του ελλείμματος του 2009, έγιναν προφανείς σε όλους μας οι σοβαρές αδυναμίες του στη σωστή άσκηση των καθηκόντων του ως Πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ. Εσωκλείω έγγραφο με αυτές τις αδυναμίες που απετέλεσε μέρος μιας επιστολής που έστειλα στις 10/10/2010 στον κ. Πλασκοβίτη, διαμαρτυρόμενος για μια συμπεριφορά πλήρους αυθαιρεσίας εκ μέρους του Γεωργίου, και για «ενέργειες που αντιβαίνουν κάθε έννοια Λογικής αλλά και Διοικητικής Δεοντολογίας, και που δεν συνάδουν με την τόσο σημαντική θέση του Προέδρου της ΕΛΣΤΑΤ».

- Όταν ανέβηκε στην εξουσία ο Γιώργος Παπανδρέου είχατε πιστέψει ότι υπήρχαν χρήματα και θα γινόταν νοικοκύρεμα της χώρας και αν ναι από πότε και για ποιο λόγο αρχίσατε να αμφιβάλλετε;

Πάντα πίστευα ότι η Ελλάδα χρειαζόταν νοικοκύρεμα στα δημοσιονομικά της και μεταρρυθμιστικές επεμβάσεις στο «Δημόσιο Τομέα», αλλά δεν πολυπίστεψα το «λεφτά υπάρχουν» καθόσον, αν υπήρχαν, δεν θα είχαμε ανάγκη «νοικοκυρεύματος»! Και επιπλέον, αν υπήρχαν λεφτά, γιατί καταλήξαμε στο Μνημόνιο και στη σχετική δανειακή σύμβαση του Μαΐου του 2010!  Βέβαια, αν η πρώτη αμφισβήτησή μου για το «λεφτά υπάρχουν» προέκυψε λόγω της μη αποφυγής του πρώτου Μνημονίου, η πρώτη αμφισβήτησή μου για το αν έπρεπε να μπούμε στο Μνημόνιο προέκυψε όταν άρχισα να βλέπω τις προσπάθειες του Γεωργίου να «φουσκώσει» περαιτέρω το έλλειμμα του 2009 στ0 15,4%, αντί να κάνει το αντίθετο που περιμέναμε ότι θα κάνει: να ερευνήσει δηλαδή αν ήταν πραγματικά σωστό το ήδη υψηλό ποσοστό του 13,6% του ελλείμματος λόγω του οποίου «μπήκαμε» στο πρώτο Μνημόνιο.

- Στο βούλευμα οι εφέτες αναφέρονται και στο swap της Goldman Sachs του 2001 με το οποίο μπήκαμε κρύβοντας έλλειμμα στο ευρώ. Στις ΗΠΑ η Goldman κατηγορήθηκε γι” αυτό και υποστήριξε ότι για να κάνει αυτή τη “δουλειά” πήρε αμοιβή 1 δις δολλάρια. Όταν την ρώτησαν σχετικά είπε ότι εκείνη κράτησε τα 735 εκατομμύρια και για τα άλλα 265 είπε “ρωτήστε την Ελληνική Κυβέρνηση για το ποιοί πήραν αυτό το ποσό”. Σχετική έρευνα γι αυτή την υπόθεση έκανε η ελληνική δικαιοσύνη με τον Εισαγγελέα Γιάννη Αγγελή. Τι γνωρίζετε εσείς γι αυτό το σκέλος της υπόθεσης;

Εφόσον υποστήριξε κάτι τέτοιο η ίδια η Goldman Sachs δεν έχω λόγο να την αμφισβητήσω! Και δεν μπορώ να ξέρω ποιος ωφελήθηκε με το ποσό της «προμήθειας» των 265 εκατομμυρίων – καλό θα ήταν πάντως να ερωτηθεί η τότε «Ελληνική Κυβέρνηση για το ποιοί πήραν αυτό το ποσό». Αυτό όμως που ξέρω είναι ότι το τότε swap του Σημίτη (που έγινε για να μπούμε στο Ευρώ) ήταν αξίας περίπου 2,8 δισεκατομμυρίων το 2001 και κατέληξε να «κοστίζει» 21 δισεκατομμύρια το 2009. Ήταν τότε που ο κ. Randermacher, Διευθυντής της Eurostat, αποφάσισε να το διαιρέσει δια 4 και να «φορτώσει» το ένα τέταρτο αυτού του ποσού στο έλλειμμα του 2009 – μία ενέργεια τελείως αυθαίρετη που έγινε για πρώτη φορά τότε, και μόνο για την Ελλάδα (αλλά για καμία άλλη Ευρωπαϊκή χώρα που είχε καταφύγει σε παρόμοιες αλχημείες με swaps). Αυτό αποτέλεσε την πρώτη προσωπική μου διένεξη με τον Γεωργίου, όταν υποψιάστηκα δηλαδή ότι προετοιμαζότανε μια «εμπλοκή» του swap του 2001 με το έλλειμμα του 2009!  Το έναυσμα για αυτήν την υποψία ήταν ένα πολύ αρνητικό δημοσίευμα του ιδίου του Radermacher στις 8.9.2010 στο Bloomberg σχετικά με την δήθεν καθυστέρηση της Ελλάδας να αποκαλύψει τις «μυστικές» συμφωνίες με τα swaps ώστε να αποκαλυφθεί το πραγματικό χρέος! Ως αποτέλεσμα μάλιστα του δημοσιεύματος ήταν να εκτιναχτούν τα spreads δεκαετών ομολόγων στις 980 μονάδες βάσης ενώ μέχρι τότε δείχνανε τάσεις αποκλιμάκωσης. Ωσάν κάποιος να ήθελε με κάθε τρόπο να μας εμποδίσει να ξαναβγούμε στις Αγορές για τις δανειακές μας ανάγκες και να μείνουμε υποταγμένοι στην Τρόικα! Υπενθυμίζω ότι μετά την ανακοίνωση της Eurostat και της μονοπρόσωπης ΕΛΣΤΑΤ του Γεωργίου για το τελικό ποσοστό του ελλείματος του 15,4% το Νοέμβριο του 2010, τα spreads ξεπέρασαν τις 3000 μονάδες! Και ήταν τότε που «νομιμοποιήθηκε» το πρώτο Μνημόνιο και επιβλήθηκαν τα επαχθή μέτρα από τα οποία ακόμη υποφέρουμε σήμερα.

- Όταν κάνατε συνεδρίαση στην ΕΛΣΤΑΤ είχατε μπροστά σας πίνακες ή εκθέσεις του Υπουργείου Οικονομικών ή του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους η φακέλους, με το χρέος αναλυτικά σε κάθε δανειστή, όπως γίνεται σε τόσο σοβαρά όργανα και σοβαρές υποθέσεις;

Το μόνο πράγμα που είχαμε μπροστά μας σε κάθε συνεδρίαση της ΕΛΣΤΑΤ ήταν η ατζέντα των θεμάτων που ο Γεωργίου ήθελε να συζητήσουμε, έχοντας απαγορεύσει τη συζήτηση οποιουδήποτε ζητήματος που προτείναμε εμείς. Θέταμε εγγράφως θέματα που θέλαμε να συζητήσουμε, και ζητούσαμε την εμπλοκή μας στις συναντήσεις με την Eurostat για τον υπολογισμό του ελλείμματος, αλλά τα αιτήματά μας πέφτανε στο κενό!

- Εν τέλει την Ελλάδα χτύπησε μια κρίση, όπως τις ΗΠΑ το 2008 ή μήπως κατασκεύαζαν κάποιοι μια κρίση (με υπερδανεισμό η άλλο τρόπο) για να χτυπήσει όταν δοθεί κάποιο σύνθημα;

Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι ήταν έξωθεν σχέδιο, συνωμοσία, πείραμα ή όπως αλλιώς θέλετε να το πείτε, όπως λέει μια Αγγλική ρήση: «it takes two to tango”. Αν δεν υπήρχε ο έσωθεν «πρόθυμος συνεργάτης» για να προετοιμάσει το έδαφος για την εφαρμογή του όποιου έξωθεν «σχεδίου», δεν θα φθάναμε εδώ που φθάσαμε. Και ο μόνος επιστημονικός τρόπος προετοιμασίας του εδάφους για το Μνημόνιο ήταν το φούσκωμα του ελλείμματος, κάτι που οδήγησε την οικονομική αξιοπιστία της χώρας μας στα τάρταρα και τα spreads στα ύψη. Εξ” ου και η είσοδος και η παραμονή μας στα Μνημόνια της Τρόικας, καθώς και η επιβολή των επαίσχυντων μέτρων. Διότι μια παράγραφος του πρώτου μνημονίου, για όσους τέλος πάντων το διάβασαν (διότι άκουσα ότι κάποιοι το ψήφισαν χωρίς καν να το διαβάσουν!!) φέρεται να λέει ότι τα μέτρα που θα λαμβάνονταν, θα προσαρμόζονταν στα στοιχεία που θα προέκυπταν – και τι καλύτερο «στοιχείο» για να μπουν τα επαχθή μέτρα από το στοιχείο του διογκωμένου ελλείμματος!

Απομένει πλέον στην Ελληνική Δικαιοσύνη, την οποία εμπιστεύομαι ακράδαντα, να αποκαλύψει επιτέλους τους λόγους που μπήκαμε σε αυτόν τον Μνημονιακό Μεσαίωνα και να τιμωρήσει αυτούς που μας οδήγησαν σε αυτόν.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΓΙΑΝΝΗ ΝΤΑΣΚΑ

- Κύριε Πετράκο, με δήλωση σας λίγες ώρες πριν τις εκλογές, προσδίδετε πολιτικές διαστάσεις στο σκάνδαλο ENERGA – HELLAS POWER και εγκαλείτε τον κ. Στουρνάρα με τη σοβαρότατη κατηγορία ότι προσπάθησε να χαρίσει εκατομμύρια σε ιδιώτες που κατηγορούνται ήδη σε βαθμό κακουργήματος. Σε ποια στοιχεία στηρίζετε τις δημόσιες καταγγελίες – κατηγορίες;

Το σκάνδαλο των εταιριών Hellas Power και Energa είναι πολύ μεγάλο σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου και των καταναλωτών.

Συγκεκριμένα οι εταιρίες αυτές, για τις οποίες η τότε κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου, αλλά και η Ν.Δ. αλλά και όλοι οι θιασώτες της λεγόμενης «Απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας» τόνιζαν ότι αποτελούσαν το λαμπρό παράδειγμα της ιδιωτικοποίησης στο χώρο της ενέργειας, καταχράστηκαν περισσότερα από 250 εκ. ευρώ. Το σκάνδαλο αυτό είναι αποτέλεσμα πολιτικών αποφάσεων αλλά και παραλείψεων και των δύο κομμάτων της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ που συγκυβερνούν σήμερα. Συνεπώς Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ έχουν βαρύτατες πολιτικές ευθύνες, άρα το σκάνδαλο έχει αφ΄εαυτού πολιτικές διαστάσεις.

Τεράστιες επίσης είναι οι ευθύνες και της ΡΑΕ, η οποία λειτουργεί ανεξέλεγκτα και όπως κατ΄επανάληψη έχουμε καταγγείλει, δεν έχει λειτουργήσει μέχρι σήμερα ως Ρυθμιστική Αρχή προάσπισης του Δημοσίου συμφέροντος, αλλά ως μηχανισμός εξυπηρέτησης των μεγαλοιδιωτών παραγωγών ενέργειας αλλά και των αεριτζήδων στον χώρο της ενέργειας. Τα στοιχεία είναι καταλυτικά και τα έχουμε επισημάνει σε ερώτηση που έχουμε καταθέσει στις 4/4/2013. Επίσης από τις 5/4/2013 η Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής με πρωτοβουλία των Βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ που συμμετέχουμε σε αυτή, έχει καλέσει να έρθει η ΡΑΕ στην Βουλή να δώσει εξηγήσεις. Μέχρι σήμερα η ΡΑΕ δεν έχει έρθει, έχει αγνοήσει προκλητικά την Βουλή Των Ελλήνων. Είναι απολύτως λογικό επομένως να ισχυριστώ ότι έχει τουλάχιστον την ανοχή της κυβέρνησης και γι΄αυτό «γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων της» το Ελληνικό Κοινοβούλιο.

Τα ερωτήματα είναι καταλυτικά και οι ευθύνες των κυβερνήσεων και της ΡΑΕ μεγάλες. Γιατί όταν αποφασίσθηκε η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, το Υπουργείο και η ΡΑΕ δεν εξασφάλισαν ότι οι εταιρείες που θα εμπλακούν με την πώληση ενέργειας στην λιανική αγορά θα πληρώνουν τις υποχρεώσεις που θα δημιουργούν στην εταιρείες παραγωγής ενέργειας δεδομένου ότι θα εισέπρατταν χρήματα από καταναλωτές;  Δεν θα έπρεπε με κάποιο τρόπο να εξασφαλίζεται η πληρωμή των παραγωγών ενέργειας; Υπάρχουν και μια σειρά από ερωτήματα που ζητήσαμε να απαντήσει η κυβέρνηση και ακόμα να απαντήσουν.

Ο κ. Στουρνάρας ως εκπρόσωπος της κυβέρνησης και ο κ. Καμίνης ως εκπρόσωπος των Δήμων, δεν παραστάθηκαν ως Πολιτική Αγωγή στην δίκη των υπευθύνων της Energa και Hellas Power για την υπόθεση των κακουργηματικών πράξεων. Αποτελούσε υποχρέωσή μου ως Βουλευτής του Ελληνικού Κοινοβουλίου αλλά και ως Τομεάρχης ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ να τονίσω ότι, η απουσία του κ. Στουρνάρα από τις δίκες για να υποστηρίξει ως Πολιτική Αγωγή τα νόμιμα συμφέροντα του Δημοσίου, συνιστά παράβαση καθήκοντος και απιστία εις βάρος του Δημοσίου. Τα ίδια ισχύουν και για τον κ. Καμίνη. Βέβαια ο κ. Στουρνάρας αναγκάστηκε μετά τον θόρυβο που προκλήθηκε, να δηλώσει ότι στην επόμενη δίκη, θα παραστεί ως Πολιτική Αγωγή.

- Συνδέετε το σκάνδαλο με συγκεκριμένα πρόσωπα από το χώρο της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ;

Τόσο η Νέα Δημοκρατία όσο και το ΠΑΣΟΚ έχουν βαρύτατες  πολιτικές ευθύνες. Η Δικαιοσύνη είναι αρμόδια για να καταλογίσει τις αστικές και ποινικές ευθύνες σε συγκριμένα πρόσωπα και όχι εγώ ή οποιοσδήποτε Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Βέβαια η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ που είναι βέβαιο ότι θα αναδειχτεί με την ψήφο του Ελληνικού λαού σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, όπως έχει δηλώσει και ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, θα κινήσει όλες τις νόμιμες διαδικασίες, να κληθούν από την Βουλή και την Ελληνική Δικαιοσύνη αρκετοί υπουργοί να δώσουν εξηγήσεις για τις πράξεις τους ή τις παραλήψεις τους. Το σκάνδαλο αυτό δεν θα κλείσει με την απλή τιμωρία των υπευθύνων των εταιρειών, αλλά θα αναζητηθούν οι ευθύνες τόσο των Υπουργών αλλά και της ΡΑΕ. Το ελάχιστο πέραν των άλλων για το οποίο ευθύνονται είναι ότι επέδειξαν πρωτοφανή ανοχή με αποτέλεσμα η HellasPower και η Energa να εισπράττουν για σχεδόν ένα χρόνο από τους πελάτες τους χρήματα για την πώληση ηλεκτρικού ρεύματος, για ΦΠΑ, για Δημοτικά Τέλη, για Δημοτικούς Φόρους, για το τέλος υπέρ της ΕΡΤ, για το τέλος ΑΠΕ, για το ΤΑΠ, για το φόρο καυσίμων και τέλος, για το ΕΕΤΗΔΕ (το περιβόητο «χαράτσι»), χωρίς να αποδίδουν ούτε ένα ευρώ στο Δημόσιο, στη ΔΕΗ και στον ΔΕΣΜΗΕ (Διαχειριστή Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας).

Με δεδομένα όλα αυτά, τα όσα περιλαμβάνονται στην ερώτηση που έχουμε καταθέσει στις 4/4/13, είναι ιδιαίτερα προκλητικό για τον Ελληνικό λαό, να είναι δικηγόρος των υπευθύνων του σκανδάλου, ο τότε κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Ν.Δ. και σήμερα Υπουργός Υγείας κ. Βορίδης. Η Ν.Δ. δεν μπορεί να συνεχίζει να σιωπά, οφείλει να απαντήσει αν καλύπτει τον κ. Βορίδη.

- Για ποιο λόγο δυο Κόμματα που είχαν έντονη διαμάχη μεταξύ τους συμπεριφέρθηκαν με τον ίδιο χαριστικό τρόπο στις εταιρείες αυτές;

Καταρχάς είναι φανατικά και οι δύο υπέρ των ιδιωτικοποιήσεων τις οποίες θέλουν μονίμως να «αγιοποιούν». Δεύτερο, συμπεριφέρθηκαν με τον ίδιο χαρακτηριστικό τρόπο και τα δύο κόμματα γιατί το συμφέρον τους για αυτή την υπόθεση ήταν ίδιο. Δηλαδή είχαν τα ίδια συμφέροντα όταν δημιουργούνταν το σκάνδαλο και έχουν το ίδιο συμφέρον τώρα που βρίσκεται στην δικαστική φάση δηλαδή την αφαίρεση από το κάδρο των πολιτικών ευθυνών τους το οποίο βέβαια δεν ταυτίζεται με το συμφέρον του Ελληνικού λαού.

- Εχετε κάνει ερωτήσεις, δημόσιες δηλώσεις και είστε υπεύθυνος για τα θέματα Ενέργειας από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ. Έδειξαν ενδιαφέρον και σας ζήτησαν στοιχεία δικαστικές αρχές;

Η δική μου ευθύνη και υποχρέωση για την υπόθεση αυτή είναι η ανάδειξη και αναζήτηση των πολιτικών ευθυνών και η αναζήτηση των ευθυνών της διοίκησης γενικά. Η ερώτηση που έχουμε καταθέσει, οι δηλώσεις και οι ομιλίες μου στην Βουλή, είναι δημοσιοποιημένες. Αν εκτιμούσαν οι Δικαστικές Αρχές ότι σε όλες αυτές υπάρχουν επιπλέον στοιχεία που δεν γνωρίζουν θα με καλούσαν. Το ερωτηματικό που έχω είναι, αν η Δικαιοσύνη έχει κινηθεί μέχρι σήμερα και στην κατεύθυνση αναζήτησης ευθυνών και πολιτικών προσώπων, καθώς  και αν έχει καλέσει τα πρόσωπα που εμπλέκονται στο σκάνδαλο αυτό, να αποκαλύψουν ποιες είναι οι συγκεκριμένες ευθύνες των πολιτικών προσώπων ή αν δεν έχει ασχοληθεί με την πλευρά αυτή.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΓΙΑΝΝΗ ΝΤΑΣΚΑ

Αυτά μας είπε, εμμέσως – πλην – σαφώς, ο πασίγνωστος και παγκόσμιος μέτρ των ερευνών για τις εξαφανίσεις ή πτώσεις αεροπλάνων Ακριβός Τσολάκης σε μια συζήτηση με καυτές αποκαλύψεις και για τις δύο ελληνικές τραγωδίες. Την τραγωδία του κυπριακού Helios στο Γραμματικό με 121 νεκρούς και την τραγωδία του πρωθυπουργικού Φάλκον, στο οποίο σκοτώθηκε μεταξύ άλλων και ο τότε Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών Γιάννος Κρανιδιώτης.

Ο κ. Τσολάκης δίνει τη νέα διάσταση κατάρριψης του αεροσκάφους ερμηνεύοντας (ή παίρνοντας τη σκυτάλη…) από τον προσωπικό του φίλο και ειδικό ερευνητή – αναλυτή David Learmount.

Το ειδικό περιοδικό FLIGHT INTERNATIONAL δημοσιεύει μια ανάλυση του David Learmount, στην οποία τα υπονοούμενα για την εξαφάνιση του αεροπλάνου επειδή είχε στόχο τη βάση Ντιέγκο Γκαρσία υπάρχουν. Ο κ. Τσολάκης έχει τεράστια εμπειρία, αναγνώριση διεθνώς, επικαλείται τον φίλο του ερευνητή – αναλυτή, αλλά στη συνέντευξή του στα “Ντοκουμέντα”, τα όσα λέει είναι πολύ σοβαρά και έχουν τη δική του σφραγίδα – υπογραφή.

«ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΔΕΝ ΣΥΜΜΟΡΦΩΘΗΚΑΝ»

“Όταν κάποια στιγμή αποκαλυφθεί η τύχη του αεροπλάνου και των επιβατών δεν θα μείνουμε έκπληκτοι, αλλά με το στόμα ανοιχτό”, μας λέει και εξίσου ισχυρές είναι και οι βόμβες του για τις δυο ελληνικές τραγωδίες.

Στην πρώτη, δηλαδή του Φάλκον, η τραγωδία συνέβη γιατί δεν συμμορφώθηκαν οι Έλληνες αρμόδιοι με τη γραπτή οδηγία για διόρθωση συγκεκριμένης βλάβης!

Στη δεύτερη, δηλαδή του Γραμματικού, μας λέει ότι ο τότε Πρωθυπουργος βρισκόταν μέχρι την τελική πτώση (;) του επιβατικού αεροπλάνου στον ειδικό θάλαμο πολεμικών επιχειρήσεων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας καθώς είχε τεθεί σε εφαρμογή το σχέδιο κατάρριψης του αεροπλάνου γνωστό ως “Κατάσταση Renegade”…

Προαναγγέλλει ότι μετά την εξαφάνιση του αεροπλάνου των Μαλαισιανών Αερογραμμών γίνεται μια πολύ σημαντική αλλαγή σε όλα τα αεροπλάνα. Θα τοποθετηθεί “μηχανισμός” άβατος για όλο το πλήρωμα και μέσω του μηχανισμού αυτού το αεροπλάνο θα καθοδηγείται από το έδαφος αμέσως δευτερόλεπτα μετά την απώλεια συνεννόησης με τους πιλότους
Όσα λέει συνοδεύονται και από τα δικά του ντοκουμέντα, τα οποία βρίσκονται στο πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο του “Τόλμα!”

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΑ «ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ»

- Κύριε Τσολάκη, στο τελευταίο τεύχος του FLIGHT INTERNATIONAL διαβάζουμε ότι οι θεωρίες προσγείωσης τoυ αεροπλάνου των Μαλαισιανών Αερογραμμών (που αγνοείται ακόμα ) στη βάση Ντιέγκο Γκαρσία αποκλείονται διότι ερεύνησαν με φωτογραφίες την αμερικάνικη βάση και δεν το εντόπισαν. Είναι η πρώτη φορά που ένα τόσο εξιδικευμένο περιοδικό δυτικής χώρας αναφέρεται σε αυτό το σενάριο με την υπογραφή, μάλιστα, του David Learmount, τον οποίο γνωρίζετε. Υπάρχουν νεώτερα και μη ανακοινώσιμα ως τώρα στοιχεία για το μεγαλύτερο μυστήριο στην ιστορία της πολιτικής Αεροπορίας;

Η ευκολότερη λύση αυτού του μυστηρίου θα ήταν να έχει σχέση η εξαφάνιση με την αμερικάνικη βάση στο νησί Ντιέγκο Γκαρσία.

- Γιατί;

Οι πιθανότητες σε αυτή την περίπτωση είναι δύο. Η μία να το προσγείωσαν αναγκαστικά και με κάποιο τρόπο στη βάση. Η βάση δεν είναι μόνο αυτό που φαίνεται αλλά είναι και τα υπόγεια μέρης της. Η δεύτερη πιθανότητα είναι να εφάρμοσαν ένα σύγχρονο όπλο εξουδετέρωσης του αεροπλάνου από προσώπου της γης! Να μην έμεινε τίποτα από αεροπλάνο και επιβάτες.

- Άρα θεωρείτε και εσείς πιθανό ότι το αεροπλανο είχε πάρει πορεία προς τη βάση με πιθανό έλεγχο απο τρομοκράτη;

Σύμφωνα με την έρευνα του έγκριτου περιοδικού και τον υπογράφοντα την έρευνα παλαιό φίλο μου David Learmount, το όλο σενάριο της πρωτοφανούς αυτής περίπτωσης είναι το εξής: κάποιος που είναι ιδιοφυία στη λειτουργία του συγκεκριμένου αεροπλάνου, έθεσε υπό τον έλεγχο του την πτήση. Τον αποκαλούμε ιδιοφυία, διότι έπρεπε να ξεπεράσει πολλά και πολύ εξειδικευμένα εμπόδια. Γεγονός είναι αυτή η ιδιοφυία βρέθηκε στο θάλαμο διακυβέρνησης, όπου εξουδετέρωσε όλα τα μέσα με τα οποία οι αρχές ασφαλείας έχουν εξοπλίσει το αεροπλάνο προκειμένου να είναι ασφαλές και απέναντι σε ενέργειες αυθαίρετες.

- Μόλις πριν δυο ημέρες δημοσιεύθηκαν πληροφορίες ότι ο πιλότος είχε κάνει ένα πολύ εξειδικευμένο και δύσκολο σχέδιο πτήσης σε εξομοιωτή προς την αμερικάνικη βάση και αυτό το διέγραψε από τον υπολογιστή, ώστε να μην βρεθεί σε πρώτη έρευνα. Βρέθηκε μετά απο πολύ εξειδικευμένη επιστημονική έρευνα στον υπολογιστή. Σε αυτήν την περίπτωση αναφέρεστε και αυτήν προανήγγειλε έμμεσα o Learmount;

Το γεγονός ότι ως σημερα δεν βρέθηκε το παραμικρό ίχνος παρά τις απεγνωσμένες και με κάθε μέσο έρευνες σε αέρα, ξηρά και θάλασσα, αλλά και υπό τη θάλασσα, δείχνει ότι πρέπει να προεκτείνουμε την πιθανότητα που αναφέρει ο κ. Learmount και να πούμε αυτό που εκείνος αποφεύγει να πει άμεσα. Ότι δηλαδή το αεροπλάνο πήρε, όπως λέει, πορεία προς τη βάση και πάνω στην πορεία εξαφανίστηκε ολοσχερώς, χωρίς να αφήσει κανένα ίχνος.

- Είναι δυνατόν αυτό;

Δεν είμαστε κοινωνοί των μέσων τα οποία διαθέτουν οι Αμερικανοί για μία τέτοια εξαφάνιση. Όμως δεν έχει προσκληθεί κανείς τις τελευταίες δεκαετίες να “ξεναγηθεί” στη βάση αυτή, η οποία κατά τις πληροφορίες είναι εξαιρετικά σημαντική. Επομένως μπορούμε να εικάσουμε κάθε τι.

- Δηλαδή τι ακριβώς;

Επιτρέψτε μου να σας πω ότι το μυαλό μου πάει στον… Πόλεμο των Άστρων!

- Άρα να σκεφτούμε ότι δοκίμασαν κάποιο όπλο που δεν αφήνει ίχνη;

Και εσείς λοιπόν το σκεφτήκατε…

- Μπορεί να βρεθούν στο μέλλον ίχνη και να διαψεύσουν αυτή την εικασία;

Η τεχνολογία καλπάζει. Πριν απο λίγο καιρό σας είχα πεί ότι αν ποτέ εξακριβωθεί η τύχη του αεροπλάνου δεν θα μείνουμε έκπληκτοι, αλλά κατάπληκτοι!

- Οι συγγενείς των θυμάτων προσφέρουν αμοιβή για όποιον δώσει πληροφορίες.

Αυτό είναι πρωτοφανές στα παγκόσμια χρονικά των ατυχημάτων με αεροπλάνα. Το αποτέλεσμά του λοιπόν δεν μπορεί να είναι προβλέψιμο.

- Εάν αποζημιωθούν οι συγγενείς, θα σταματήσουν να ερευνούν;

Οι κυβερνήσεις Μαλαισίας και Αυστραλίας εξακολουθούν τις έρευνες.

- Πιθανολογείτε ότι γίνονται πραγματικά τέτοιες έρευνες;

Στο βάθος, βάθος της συνείδησής μου πιστεύω ότι οι έρευνες γίνονται τυπικά, διότι έχουν πια το σύνδρομο της βεβαιότητας ότι δεν θα βρουν τιποτα.

- Μήπως επειδή είναι αχανής ωκεανός δεν βρέθηκε κάτι ακόμα;

Σ” αυτή την εξαφάνιση δεν υπάρχει τίποτα φυσιολογικό από την αρχή, δηλαδή πριν φτάσει το αεροπλάνο στον ωκεανό… Δεν θα βρεθεί ίχνος του, ούτε στις ακτές της Ανταρκτικής μετά από χρόνια…

- Γιατί να εξαφανισθεί τελείως με σκόπιμη ενέργεια και να μην σκηνοθετηθεί δυστύχημα;

Η πλήρης εξαφάνιση καλύπτει με το πέπλο του άγνωστου και άρα κάνει τα πράγματα πιο απλά. Αν βρισκόταν κάτι, τότε οι έρευνες θα ήταν απρόβλεπτο πού θα φτάσουν, δεδομένου ότι θα υπήρχε ανάμειξη και άλλων κρατών, όπως παραδείγματος χάριν η Κίνα.

- Άρα μια πλήρης εξαφάνιση συμφέρει;

Απόλυτα!

- Μερικοί μας διατύπωσαν σενάρια σκόπιμης πτώσης του Boeing 737 της Helios. Εσείς είχατε κάνει το πόρισμα. Μετά από τόσα χρόνια ποια είναι η απάντησή σας στο τι πραγματικά συνέβη στο πρωτοφανές αυτό για τα ελληνικά και παγκόσμια χρονικά δυστύχημα;

Μη δεσμευόμενος πλέον από τη συνθήκη του Σικάγου για την ασφάλεια πτήσεων, το μόνο που θέλω να δηλώσω είναι ότι την απάντηση στο πόρισμα την παρέσχε η Ελληνική Δικαιοσύνη, η οποία το απεδέχθη πλήρως καθώς και οι σημαίνοντες διεθνείς οργανισμοί.

Συμπληρωματικά σας λέω οτι το πόρισμα αυτό διδάσκεται σαν ύλη στα πανεπιστήμια που ασχολούνται με την ασφάλεια πτήσεων διεθνώς και έχει μεταφρασθεί ακόμα και στην Τουρκία, όπου επίσης διδάσκεται. Για μένα είχε επιπτώσεις όμως η υπόθεση δραματικές. Η κυριώτερη, ότι έχασα τον ύπνο μου!

- Γιατί ειδικά αυτή, δεδομένου ότι έχετε μετάσχει σε έρευνα 100 και πλέον δυστυχημάτων;

Όλα μαζί ήταν 121 δυστυχήματα. Η φινλανδική Αρχή Ασφάλειας Πτήσεων μου απέστειλε μια μελέτη στην οποια αναφέρεται ότι ερευνητές ατυχημάτων με πολλά θύματα ερχόμενοι σε άμεση επαφή με την καταστροφή και τον θάνατο τόσων πολλών, υφίστανται άμεσες επιδράσεις στο κέντρο ύπνου του ανθρώπινου εγκεφάλου. Η πάθηση είναι ανίατη.

- Τι είδατε που σας τάραξε τόσο; Μετανιώσατε για την έρευνα;

Όχι, δεν μετάνιωσα. Αλλά βρεθηκα στο σημείο του δυστυχήματος σε μόλις 35 λεπτά από την πτώση και πριν πάνε άλλοι για να μαζέψουν συντρίμμια και σώματα. Ακόμα έχω στο μυαλό μου όσα είδα εκεί. Υπάρχει άλλωστε και φωτογραφία την ώρα που προσπαθώ να σβήσω τη φωτιά από το σώμα ενός φλεγόμενου εφήβου.

- Πώς απαντάτε στο σενάριο ότι μπορεί να καταρρίφθηκε το αεροπλάνο για να μην πέσει σε κατοικημένη περιοχή;

Είχαν ληφθεί όλα τα μέτρα για το σενάριο αυτό που λέγεται «Renegade». Στα συντρίμμια του αεροσκάφους δεν υπήρχε ίχνος για πιθανή προσβολή του από πυρά και την επόμενη μέρα του ατυχήματος πήγα στην Αγχίαλο και πήρα καταθέσεις από τους χειριστές των F-16 που εξετέλεσαν την αποστολή τους, όπως είχαν διαταχθεί. Σε περίπτωση βέβαια που αεροπλάνο περνούσε το βουνό και κατευθυνόταν προς το αεροδρόμιο ή την Αθήνα υπήρχε ρητή εντολή να το καταρρίψουν σε συνεννόηση με το έδαφος. Γι” αυτό ο τότε πρωθυπουργός βρισκόταν στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και δήλωσε ότι εκείνα τα λεπτά ήταν τα δυσκολότερα της ζωής του.

- Κι όμως γράφηκε ότι το αεροπλάνο κατερρίφθη ακριβώς γι” αυτό το λόγο.

Πράγματι και στο εξωτερικό εγράφη. Δύο ημέρες μετά το δυστύχημα έστειλα μια αναφορά σον Υπουργό Μεταφορών, στην οποία διέψευδα κατηγορηματικά τους υπαινιγμούς και ανέφερα σαφώς τους λόγους για τους οποίους το αεροσκάφος κατέπεσε, λόγω εξάντλησης των καυσίμων. Η αναφορά μου κοινοποιήθηκε στον παγκόσμιο Τύπο.

- Υπάρχει η εντύπωση ότι στην Ελλάδα τα δυστυχήματα είναι λιγότερα και αν ναι πού το αποδίδετε;

Έχουμε πράγματι καλύτερη εικόνα από τη διεθνή στην ασφάλεια των πτήσεων. Διότι ακολουθούμε πιστότερα τους κανόνες. Οι μετεωρολογικές συνθήκες βοηθούν. Βέβαια έχουμε και εξαιρέσεις, όπως την τραγωδία του πρωθυπουργικού Falcon.

- Τι συνέβη εκεί;

Ένα χρόνο και μία εβδομάδα νωρίτερα είχα κάνει μια έκθεση αξιολόγησης των συνθηκών πτήσης του Falcon. Ανάμεσα στις συστάσεις μου έγραψα ότι πρέπει να σταλεί στη Γαλλία για να διορθωθούν βλάβες του ιδιόμορφες. Η σύσταση δεν εισακούσθηκε, το αεροπλάνο δεν εστάλη στους κατασκευαστές για να διορθώσουν την βλάβη και μετά ένα χρονο και μία εβδομάδα έγινε η τραγωδία του Βουκουρεστίου, ακριβώς από αυτή την αιτία που είχα επισημάνει!

Φιλοδοξούν να κάνουν… λαϊκό κίνημα τη φωτογραφία και να συνδέσουν το ελληνικό ένδοξο παρελθόν, με τη σύγχρονη πανέμορφη ελληνική φύση της περιοχής τους.

Το “Κίνημα” έχει στόχο να κάνει τα Γιάννενα, από πρώτα στα γρόσια και στα γράμματα, και “Πόλη της Φωτογραφίας”.

Τρεις απο τους “Κινηματίες” μας μιλούν με έντονα συναισθηματική φόρτιση για την προσπάθεια και όσα λένε έχουν στόχο και επιχειρήματα. Και προεξοφλεί το πάθος τους επιτυχία για το “Κίνημα της Φωτομετρίας…”

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΥΣ Ε. ΣΕΡΜΠΗ ΚΑΙ Φ. ΝΤΑΣΚΑ

- Πείτε μας κάποια γενικά στοιχεία για το φεστιβάλ.

Παναγιώτης Παπουτσής: Αυτή είναι η έκτη χρονιά του Φεστιβάλ Photometria και η φετινή θεματική είναι η «Αντανάκλαση».

- Είναι μεταφορική η χρήση του όρου;

Παπουτσής: Και μεταφορική και κυριολεκτική. Μεταφορική είναι η αντανάκλαση του αρχαίου πνεύματος στην ελληνική πραγματικότητα του σήμερα. Δηλαδή πώς βλέπει ένας ξένος φωτογράφος, όπως ο Herbert List, την αρχαία Ελλάδα, πώς βλέπει ο Κωνσταντίνος Μάνος, ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες φωτογράφους που κάνει καριέρα στο εξωτερικό με το Greek Portfolio, πώς βλέπει η Nelly’s τις αρχαιότητες και με ποιον τρόπο τις συνδυάζει με το χορό.

- Πρακτικά δηλαδή μιλάμε για μια μετάφραση της αρχαίας εποχής στα σύγχρονα δεδομένα;

Παπουτσής: Ακριβώς. Αλλά στο διαγωνιστικό κομμάτι, στο οποίο συμμετείχαν 419 άτομα φέτος, είδαμε πιο πολύ την κυριολεκτική αντανάκλαση στο φυσικό τοπίο. Αντανάκλαση των συναισθημάτων του ανθρώπου στο πρόσωπό του, ή στο κοινωνικό σύνολο.

- Τι αλλάζει φέτος στη Photometria;

Παπουτσής: Από φέτος όντως κάτι άλλαξε. Μπήκαμε σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα, το Frames of European Common Life, στα πλαίσια του οποίου συνεργαζόμαστε με Δανία, Πολωνία, Βουλγαρία, Ιταλία, για τη διετία 2013-2015. Ανταλλάσουμε εμπειρίες, θα ανταλλάξουμε εκθέσεις. Μια απολογιστική έκθεση θα γίνει το 2015 το Μάιο στη Σενιγκάλια της Ιταλίας με όλες τις χώρες, ενώ τον Ιούνιο θα έρθουν από όλες της χώρες στα Γιάννενα, συμμετέχοντες και εκπαιδευτές, περίπου τριάντα άτομα, τους οποίους θα φιλοξενήσουμε. Θα τους κάνουμε περιήγηση στις εκθέσεις, σε αξιοθέατα της Ηπείρου. Όλο αυτό δημιουργεί πλέον μια κοινότητα και το σημαντικότερο είναι ότι στο διαγωνιστικό κομμάτι υπάρχουν συμμετοχές και από αυτές τις χώρες. 419 άτομα συμμετείχαν και από τους 25 επιτυχόντες οι δυο είναι ξένοι, ένας Ιταλός και ένας Άγγλος.

- Ποια ήταν η ανταπόκριση του κόσμου τα προηγούμενα χρόνια και ποιες είναι οι προσδοκίες σας φέτος;

Παπουτσής: Πέρυσι πρώτη φορά είχαμε μεγάλη ανταπόκριση. Φέτος, δεχόμαστε e-mail από άλλες περιοχές, ακόμα και από τη Θράκη, την Πάτρα, το Αγρίνιο, την Κέρκυρα, την Κοζάνη από φωτογραφικές ομάδες, οι οποίες θα έρθουν όλες, τα δύο Σαββατοκύριακα κυρίως, στην πόλη μας για να παρακολουθήσουν τις εκθέσεις και τις δράσεις.

- Η εμβέλεια, δηλαδή, του Φεστιβάλ είναι πανελλαδική;

Παπουτσής: Είναι πανελλαδική και, ξέρετε, σε πολλές πόλεις το Φεστιβάλ έχει μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα απ” ό,τι στα ίδια τα Γιάννενα. Στην Αθήνα, επειδή είχαμε κάνει την έκθεση της Πέπης Λουλακάκη, έχουμε μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα απ” ό,τι στα Γιάννενα.

- Ακούγεται περίεργο αυτό.

Παπουτσής: Είναι, όντως. Αν έχετε προσέξει, πολλά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι η Photometria «πηγαίνει στα Γιάννενα». Νόμιζαν ότι είναι Αθηναϊκή διοργάνωση.

- Η Photometria είναι ένα αμιγώς Γιαννιώτικο «προϊόν».

Παπουτσής: Είναι, και έτσι θα το κρατήσουμε.

- Αυτός είναι και ένας από τους στόχους σας για το μέλλον, συμπεραίνουμε.

Παπουτσής: Ακριβώς.

- Από ποιον διοργανώνεται το Φεστιβάλ;

Παπουτσής: Η αστική μη κυβερνητική εταιρεία «Έντευξις», η κύρια και μόνη δραστηριότητα της οποίας είναι το φεστιβάλ Photometria. Η Photometria ξεκίνησε το 2009 ως διαγωνισμός με θέμα τη μουσική, εδώ στα Γιάννενα. Ήταν απλά ένας διαγωνισμός και πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα Δημήτριος Χατζής των Παλαιών Σφαγείων. Ουσιαστικά ως φεστιβάλ είναι η πέμπτη χρονιά που διοργανώνεται.

- Τι έχετε θέσει ως στόχο για το Φεστιβάλ;

Παπουτσής: Στόχος μας είναι να γίνουν τα Ιωάννινα η πόλη της φωτογραφίας. Να γίνουν δηλαδή φωτογραφικός προορισμός.

- Γιατί τα Ιωάννινα;

Παπουτσής: Γιατί είναι ο τόπος καταγωγής μας και αγαπάμε τον τόπο μας. Δεν σας κρύβω ότι έχουμε προτάσεις και από την Αθήνα, από διάφορους χώρους, να διοργανώσουμε τη Photometria στην Αθήνα το Μάιο, αλλά κρατάμε ακόμα και λέμε όχι. Την κάνουμε στα Γιάννενα επειδή τα αγαπάμε, είναι η πόλη μας. Θέλουμε να φέρουμε τουρίστες από άλλες περιοχές, να φέρουμε λάτρεις της φωτογραφίες από διάφορες πόλεις της Ελλάδας και, από φέτος, και από άλλες χώρες της Ευρώπης.

Παναγιώτης Παππάς: Τα Γιάννενα δεν έχουν κάτι σύγχρονο ως προς τον πολιτισμό αυτή τη στιγμή. Πέρα από το Φεστιβάλ δε γίνονται τέτοιες δράσεις. Είναι σημαντικό μια πόλη που, ούτως ή άλλως έχει προσφέρει παλαιότερα στον πολιτισμό, να μπορέσει να ανταπεξέλθει και στο σήμερα.

Παπουτσής: Μην ξεχνάμε ότι από τους μεγαλύτερους Έλληνες φωτογράφους ήταν ο Κώστας Μπαλάφας, ο οποίος καταγόταν από την περιοχή μας και είναι απαράδεκτο να μην υπάρχει ένα μουσείο φωτογραφίας για το Μπαλάφα. Βέβαια οφείλω σε αυτό το σημείο να σας πω τι έχει γίνει σχετικά με τη φωτογραφία στην περιοχή μας. Το Ριζάρειο Ίδρυμα. Έχουν κάνει εκπληκτική δουλειά και ο κόσμος δυστυχώς δεν το ξέρει. Έχουν φέρει Frédéric Boissonnas, έχουν φέρει Παπαϊωάννου, εκθέσεις υψηλού επιπέδου. Ό,τι σημαντικότερο έχει γίνει στην περιοχή μας φωτογραφικά δεν είναι η Photometria, είναι το Ριζάρειο Ίδρυμα. Η Photometria από εδώ και πέρα έχει να κάνει έργο. Από φέτος είμαστε στην κορυφή περιφερειακά. Μιλάμε για εννέα εκθέσεις, οκτώ εκθεσιακούς χώρους, 96 συνολικά φωτογράφους μαζί με τις ομαδικές.

- Να ξαναγυρίσουμε λίγο στο θέμα της πόλης. Τι είναι αυτό που σας εμπνέει περισσότερο στα Ιωάννινα εκτός από την αγάπη σας για την πόλη;

Παπουτσής: Είναι παρθένο έδαφος τα Γιάννενα. Δεν έχουν πολιτιστική ταυτότητα. Δεν έχουν τουριστική ταυτότητα.

- Παρά το γεγονός ότι έχουν έντονη ιστορική ταυτότητα;

Παπουτσής: Έχουν. Και έντονη πολιτισμική ταυτότητα.

- Μιλάμε τώρα για το σύγχρονο πολιτισμό. Μπορούμε έτσι να το συνδέσουμε και με το θέμα του φετινού Φεστιβάλ, την Αντανάκλαση, ενώ έχουμε δηλαδή πολιτισμό από παλαιά δεν μπορούμε σήμερα να τον αξιοποιήσουμε; Είναι μια αντίθεση.

Παπουτσής: Έχετε απόλυτο δίκιο. Αυτό βεβαίως έχει μειονεκτήματα.

- Το ιστορικό παρελθόν;

Παπουτσής: Όχι το ιστορικό παρελθόν, το ότι δεν υπάρχει δομή. Το ότι αργήσαμε να καταλάβουμε αυτό που κάνουμε. Δε σας κρύβω ότι πέρυσι έγινε αντιληπτή η δυναμική του Φεστιβάλ.

- Γιατί αυτό; Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα μεγαλύτερα εμπόδια που αντιμετωπίζετε στη διοργάνωση του Φεστιβάλ;

Παπουτσής: Κοιτάξτε, κάθε δημοτική αρχή που αλλάζει δε συνεχίζει την πολιτιστική κατεύθυνση της προηγούμενης. Δεν έχει επενδύσει σε μια διοργάνωση, σε ένα φεστιβάλ και εννοώ να επενδύσει σε βάθος χρόνου σε μια διοργάνωση. Έχουν γίνει κινήσεις απελπισίας. Δηλαδή, «θα κάνουμε ένα φεστιβάλ Art Τάδε Ιωαννίνων» και τέλος.

- Το ελληνικό «άρπα-κόλλα» δηλαδή.

Παπουτσής: Ναι, «άρπα-κόλλα» όπως αποδείχθηκε τελικά.

- Για να μη δοθεί στήριξη σε συγκεκριμένο φεστιβάλ όπως το δικό σας; Το κάνουν για να πουν ότι «εμείς μπορούμε να τα καταφέρουμε και μόνοι μας»;

Παπουτσής: Όχι, όχι, δεν το πιστεύω αυτό. Ίσως είναι μέχρι να γίνει κατανοητό ότι κάποιος σοβαρός άνθρωπος, μια σοβαρή διοργάνωση κάνει κάτι σωστά και το βλέπει μακροπρόθεσμα. Αυτό είναι. Οι άνθρωποι που είχαν κάνει κάποιες ενέργειες, σε ό,τι αφορά κάποιες διοργανώσεις δεν είχαν αυτό το σχέδιο το μακροπρόθεσμο. Δεν είχαν όραμα. Δεν υπάρχει όραμα στην περιοχή μας.

- Άρα είναι το πρόβλημα, στην πράξη, οι άνθρωποι;

Παπουτσής: Γιαννιώτες στην ηλικία μας, οι οποίοι έχουν όρεξη, φεύγουν από τα Γιάννενα.

- Δεν είναι ούτε οι υποδομές, ούτε το παρελθόν της πόλης.

Παπουτσής: Αυτό το καλλιεργείς. Και τη συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση την καλλιεργείς και τους μαθαίνεις. Στ” αλήθεια τους μαθαίνεις. Όπως μαθαίνουν κι αυτοί από σένα. Όπως μαθαίνεις κι εσύ από αυτούς. Αλλά καλλιεργείται αυτό με τα χρόνια και χτίζεις μια σχέση εμπιστοσύνης, τώρα μιλάω σαν το Σαμαρά (γέλια). Δηλαδή ξέρουν, ότι τα παιδιά από τη Photometria θα κάνουν κάτι σοβαρό.

- Δημιουργεί δυσκολίες η διοργάνωση ενός Φεστιβάλ σε μια τόσο ιστορικά φορτισμένη περιοχή; Το να μεταφράσουμε δηλαδή την ιστορικότητα αυτής της πόλης στο σήμερα; Πιστεύετε ότι ο κόσμος μένει προσκολλημένος στο παρελθόν και δεν ασχολείται με το πώς θα το φέρει στη σύγχρονη εποχή;

Παππάς: Παντού δεν γίνεται όμως αυτό στην Ελλάδα;

- Είναι γενικό πρόβλημα δηλαδή.

Παππάς: Νομίζω πως ναι. Στο ευρύ σύνολό της Ελλάδας. Δεν μιλάμε για κάποιες συγκεκριμένες, εξειδικευμένες ομάδες.

Παπουτσής: Εγώ πιστεύω πως δε γίνεται παντού αυτό. Θα σας πω γιατί. Τα Γιάννενα είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση. Τα Γιάννενα είναι αποκλεισμένα. Εάν δεν υπήρχε το Πανεπιστήμιο δεν θα υπήρχε αλλαγή. Υπήρξε μια αλλαγή στο να γίνει πιο ελεύθερο το πνεύμα των Γιαννιωτών γιατί ήρθαν σε επαφή με νέους ανθρώπους από άλλες περιοχές. Η Ήπειρος γενικά είναι εσωστρεφής περιοχή. Νομίζω ότι εκεί οφείλεται αυτό. Και στην ισχυρή πολιτισμική βάση που διαθέτει η πόλη. Τα Ιωάννινα έχουν φοβερή ιστορία.

- Πρακτικά λοιπόν, πώς θα μπορούσαμε να φέρουμε την ιστορία στο σήμερα, με τέτοιον τρόπο ώστε να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για να δημιουργήσουμε κάτι σύγχρονο; Όχι μόνο στα Γιάννενα, αλλά και στην Ελλάδα γενικότερα.

Παπουτσής: Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Να σας πω. Φέρνεις καταξιωμένους φωτογράφους, όπως ο Κωνσταντίνος Μάνος που έχει φωτογραφίσει την περιοχή. Πριν δύο χρόνια είχαμε το Γιάννη Δήμου, ο οποίος είχε φωτογραφίσει την Αλβανία, η οποία είναι δίπλα μας. Βάζεις όμως και νέους φωτογράφους, ανερχόμενους και ταλαντούχους και το παντρεύεις. Αυτός ο συγκερασμός είναι αυτό που λέτε. Είναι ο τρόπος να συνδέσεις το παρελθόν με τους νέους ανθρώπους, με το νέο ρεύμα.

- Για εσάς λοιπόν, τι ταυτότητα έχουν ή θα έπρεπε να έχουν τα Γιάννενα;

Παπουτσής: Κοιτάξτε να δείτε, τα Γιάννενα έχουν καταπληκτικό φυσικό τοπίο το οποίο από μόνο του είναι πόλος έλξης. Είμαστε προορισμός πλέον. Αν κάποιος άνθρωπος αναλάβει να φτιάξει μια ταυτότητα της περιοχής, και ξέρει πού στοχεύει και σε ποιες αγορές στοχεύει και με ποιον τρόπο, νομίζω πως θα τα καταφέρουμε. Αν δέσει τον τουρισμό με πολιτιστικές εκδηλώσεις το διάστημα που έχουμε εδώ ανθρώπους ή το διάστημα που δεν έχουμε εδώ τουρισμό να προσελκύσουμε από άλλες περιοχές. Απλά δεν έχουμε μάνατζερς στα Γιάννενα εξειδικευμένους πάνω σ” αυτό το αντικείμενο. Είναι πρόβλημα πολιτικό αυτό, όπως οι άνθρωποι που μπαίνουν στα ψηφοδέλτια, για παράδειγμα, στην Περιφέρεια.

- Ζήτημα πολιτικής βούλησης, λοιπόν, ή άγνοιας;

Παπουτσής: Δεν είναι άγνοια. Γιατί ποιος είναι υπεύθυνος για τον τουρισμό στην Ήπειρο; Η περιφέρεια. Πείτε μου έναν άνθρωπο από τα ψηφοδέλτια που να έχει εμπειρία σε αυτόν τον τομέα. Κανένας. Όλα γίνονται μόνο για τις ψήφους.

- Κατά συνέπεια είναι και θέμα άγνοιας κατά μία έννοια, διότι όντως δεν γνωρίζουν το αντικείμενο.

Παπουτσής: Ναι, ως αποτέλεσμα, ναι. Δεν ξεκινά όμως λόγω άγνοιας, ξεκινά στοχευμένα για τις ψήφους.

- Ως φωτογράφοι κι εσείς, είστε ερασιτέχνες ή επαγγελματίες;

Παπουτσής: Ερασιτέχνης είμαι. Εραστής της φωτογραφίας.

Παππάς: Εγώ είμαι εικαστικός.

- Ποιος ο ρόλος της φωτογραφίας στην καθημερινότητα ενός φωτογράφου, έστω ερασιτέχνη; Τι νιώθει ένας φωτογράφος όταν κοιτάει κάτι μέσα από το φακό;

Παπουτσής: Εξαρτάται από το είδος της φωτογραφίας. Άμα είναι φωτορεπορτάζ, καλύπτεις ένα γεγονός. Αν είναι εικαστική φωτογραφία, εκεί το προσεγγίζεις διαφορετικά, εκεί παίζεις με το συναίσθημα, παίζεις με όλες τις ανθρώπινες αισθήσεις.

Παππάς: Η καλλιτεχνική φωτογραφία εξάλλου πρέπει να έχει σκοπό. Εάν δεν έχει σκοπό, δεν είναι καλλιτεχνική φωτογραφία. Δηλαδή, έχεις ένα στόχο να περάσεις κάτι. Είτε αυτό είναι συναίσθημα, είτε αυτό είναι ένα μήνυμα ή οτιδήποτε άλλο. Κι αυτό ίσως την ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα είδη.

- Στις δικές σας ζωές; Τι ρόλο παίζει επί προσωπικού;

Παπουτσής: Αν δεν έχω κάτι να πω με τη φωτογραφία μου δεν φωτογραφίζω. Δε σας κρύβω ότι φωτογραφίζω και μια φορά το χρόνο. Δεν μπορώ να βγω έξω και να φωτογραφίσω ό,τι βρω, απλά. Θα μου έρθει πρώτα κάτι στο μυαλό και μετά θα βγω.

- Κάθε κλικ είναι και κάτι που θέλετε να μεταδόσετε.

Παππάς: Ναι, κάπως έτσι είναι στη δική μου περίπτωση. Δεν είναι σκοπός η φωτογραφία, είναι η διέξοδος. Είναι αυτό που αισθάνεσαι, πώς θα το δείξεις με μία εικόνα. Καθρεφτίζεις αυτό που αισθάνεται η ψυχή σου με τη φωτογραφία.

Ιάσων Δήμου: Πολλοί φωτογράφοι όμως είναι πολύ κακοί στο να επιμελούνται και να παρουσιάζουν την ίδια τους τη δουλειά. Εγώ δεν θεωρώ ότι είμαι καλός στο να βγάζω φωτογραφίες. Εκεί που δίνω περισσότερη βάση είναι το κομμάτι της προώθησης, προβολής και προστασίας της δουλειάς των φωτογράφων. Άρα χρειαζόμαστε κι εμείς από πίσω, είτε μιλάμε για επιμελητές ή διοργανωτές. Είναι δυο ξεχωριστά πράγματα.

- Ο στόχος του φεστιβάλ είναι να δημιουργήσει τέτοιου είδους συναισθήματα που περιγράφετε, να δημιουργήσει προβληματισμούς;

Παπουτσής: Ναι, να βάλει τον κόσμο σε μια διαδικασία να σκεφτεί. Δεν είναι τυχαία η επιλογή των θεματικών κάθε χρόνο, είναι επίκαιρα θέματα. Αλλαγή, Αντανάκλαση. Θέματα τα οποία βάζουν τον κόσμο σε μια διαδικασία να σκεφτεί, να πειραματιστεί με τη φωτογραφία.

- Άρα δεν έχει σημασία μόνο η εικόνα αυτή καθεαυτή, αλλά και το μήνυμα της εικόνας. Το μήνυμα, φέτος, ποιο είναι;

Δήμου: Νομίζω πως έχουμε δέσει φέτος το θέμα της Αντανάκλασης, που είναι και στο διαγωνιστικό κομμάτι, με το θέμα των εκθέσεων, το οποίο είναι μια αντανάκλαση της Ελλάδας μέσα από Έλληνες και ξένους φωτογράφους, οπότε είναι μια αντανάκλαση ουσιαστικά πάνω στον εαυτό μας. Είτε πάνω στην ελληνική φωτογραφία, είτε στο πώς βλέπουν οι ξένοι φωτογράφοι την Ελλάδα.

- Τι άλλες δράσεις περιλαμβάνει το Φεστιβάλ;

Παπουτσής: Να ξεκινήσουμε από το Φωτογραφικό Χωριό, είναι η νέα δράση που βάλαμε φέτος. Σε συνεργασία με το Athens House of Photography θα φέρουμε τον William Abranowicz, το Χάρη Κακαρούχα και τον Παύλο Φυσάκη για ένα τριήμερο 27-29 Ιουνίου στο Πάπιγκο Ζαγορίου. Θα βρεθούμε τρεις ολόκληρες ημέρες με τους φωτογράφους, θα κάνουν σεμινάρια και κάθε βράδυ θα κάνουν και μία προβολή κάποιας ταινίας σχετικής με τη φωτογραφία. Είναι φωτογράφοι από τους καλύτερους στο είδος.

Συνεχίζοντας, έχουμε το Photometria Walk, το οποίο ξεκινήσαμε πέρυσι. Πρόκειται για ένα διαγωνισμό που θα γίνει στις 8/6, θα δώσουμε ένα θέμα στους διαγωνιζόμενους, θα βγουν, θα ξεχυθούν στους δρόμους των Ιωαννίνων και θα φωτογραφίσουν το θέμα. Έχει πολύ ενδιαφέρον να βλέπεις κόσμο μέσα στην πόλη με φωτογραφικές μηχανές στα χέρια. Και θα επιστρέψουν στο θέατρο των Παλαιών Σφαγείων, όπου και θα ψηφίσουν οι ίδιοι τις καλύτερες φωτογραφίες. Δεν υπάρχει κριτική επιτροπή.

Παππάς: Όποιος θέλει, ακόμα και με το κινητό του, μπορεί.

Παπουτσής: Και το να ψηφίζεις τη φωτογραφία του άλλου είναι πρόκληση.

Δήμου: Και είναι και η ιδέα του να γεμίζει η πόλη από φωτογράφους. Και θα έρθουν και από άλλες πόλεις.

- Αυτό που λέτε, ότι θα βγει ο κόσμος στους δρόμους με τη φωτογραφική μηχανή, φέρνει πιο κοντά τον κόσμο με το φακό. Είναι σημαντικό ζήτημα η εξοικείωση;

Παπουτσής: Νομίζω πως έχει εξοικειωθεί. Στα Γιάννενα έχει γίνει και κάπως μόδα. Καλή μόδα εννοώ.

- Πιστεύετε ότι στη μόδα αυτή παίζει ρόλο και το υπέροχο φυσικό τοπίο;

Παπουτσής: Δε νομίζω πως έχει να κάνει με το τοπίο. Μπορείς να βρεις το πιο ενδιαφέρον πράγμα να φωτογραφίσεις δίπλα σου, μέσα στο δωμάτιό σου.

Δήμου: Επίσης, όπως είπαμε και προηγουμένως, εδώ η περιοχή έχει βγάλει δυο πολύ σπουδαίους φωτογράφους, το Μπαλάφα από τα Γιάννενα και τον Οικονομόπουλο από την Πρέβεζα. Στο εξωτερικό αν μιλήσεις για φωτογραφία στην Ελλάδα είναι οι δύο από τους πιο γνωστούς.

Παπουτσής: Άλλη μία δράση είναι το «Έντευξις». Απευθύναμε κάλεσμα σε όλες τις φωτογραφικές ομάδες της δυτικής Ελλάδας να έρθουν, λίγο πριν την τελετή λήξης στις 15 Ιουνίου να παρουσιάσουν υλικό των μελών τους. Οπότε αυτό το κάνουμε, πρώτον για να γνωριστούν μεταξύ τους οι ομάδες και δεύτερον για να καθιερώσουμε μια κοινή δράση μεταξύ όλων των πόλεων, η οποία μάλιστα θα ταξιδεύει σε όλες τις πόλεις. Και η Photometria θα είναι ο άξονας πάνω στον οποίον θα «πατήσουν» ώστε να συνεργαστούν μεταξύ τους.

Επίσης, έχουμε το «Academy», διαλέξεις δωρεάν για όλους. Και γενικά όλες οι εκθέσεις δεν έχουν είσοδο και αυτό είναι σπάνιο σε φωτογραφικό φεστιβάλ.

Παππάς: Και μία άλλοι μεμονωμένοι καλλιτέχνες, οι οποίοι λείπουν και εκτός Ελλάδος και μας έχουν στείλει το υλικό τους. Γενικά φέτος τέθηκε το ζήτημα το Φεστιβάλ να γίνει λίγο πιο κινηματογραφικό. Ούτως ή άλλως από τη φωτογραφία ξεκινά ο κινηματογράφος, το βίντεο, το animation και πιστεύω ότι δεν γίνεται ένα φωτογραφικό φεστιβάλ να μην έχει την εξέλιξη της εικόνας στο σήμερα. Δεν μπορείς να παραμείνεις στη στατική εικόνα.

Παπουτσής: Και τέλος έχουμε το Schoolaroid για τους μικρούς μας φίλους, για ηλικίες του δημοτικού κυρίως. Θα τους βάλουμε σε μια διαδικασία να μάθουν τι είναι μια έκθεση φωτογραφίας, πάντα όμως με γνώμονα το παιχνίδι. Πώς τραβάς τη φωτογραφία, πώς τη βλέπεις τυπωμένη και πώς την καδράρεις. Θέλει δουλειά βέβαια ακόμα. Πρέπει να προσεγγίσουμε την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, να μιλήσουμε με τη Διεύθυνση και να διοργανώσουμε ένα διαγωνισμό με τα σχολεία.

- Υπάρχουν πλάνα να διοργανώσετε εκθέσεις σε άλλα μέρη της Ελλάδας;

Παπουτσής: Το κάνουμε ήδη. Σχεδόν εξαρχής. Το διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ τον Ιούλιο πηγαίνει στην Πάρο, τον Αύγουστο στην Κεφαλλονιά, το Σεπτέμβριο στη Θεσσαλονίκη. Μετά το Σεπτέμβριο θα κάνουμε μια συνεργασία με το Athens House of Photography, μας ζήτησαν την έκθεση στην Πάτρα, Πρέβεζα, Ηράκλειο, Άργος. Ο List μετά από δω θα πάει στη Σαντορίνη. Κάποιες από αυτές γίνονται σε συνεργασία με τον Ιάσονα Δήμου, ο οποίος είναι διευθυντής του Athens House και, όταν ενώνονται δύο δυνάμεις, δυο οργανισμοί, κάνεις θαύματα. Γιατί εμείς δεν είχαμε τεχνογνωσία, μας την έδωσε ο Ιάσονας, και ο Ιάσονας χρειαζόταν εμάς σε κάποια άλλα πράγματα. Αλλά νομίζω ότι μέχρι στιγμής έχουμε μια εξαιρετική συνεργασία και πάμε πολύ καλά.

- Είναι σημαντική η συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη που ξεκίνησε από πέρυσι και φέτος συνεχίζεται;

Δήμου: Είναι πολύ σημαντική η συνεργασία με τους κεντρικούς φορείς. Το Μουσείο Μπενάκη στον εκπαιδευτικό τομέα είναι κορυφή. Και είναι πολύ σημαντικό ότι φέτος γίνεται μια ευρεία συνεργασία μαζί τους, καθώς οι δύο από τις οκτώ εκθέσεις είναι δικιά τους παραγωγή.

Παπουτσής: Και η συνεργασία μαζί τους θα συνεχιστεί σίγουρα.

* Ο Παναγιώτης Παπουτσής, μαζί με τον Αχιλλέα Τζιάκο είναι οι υπεύθυνοι για την οργάνωση και διοίκηση του Φεστιβάλ, ο Ιάσων Δήμου είναι ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ και δημιουργός του «Athens House of Photography», ενώ ο Παναγιώτης Παππάς είναι υπεύθυνος για το συντονισμό και την επιμέλεια των προβολών. Τους ευχαριστούμε θερμά για την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση και ευχόμαστε ό,τι καλύτερο για την πορεία του «παιδιού» τους, για το οποίο τα Ντοκουμέντα αποτελούν με ιδιαίτερη χαρά, χορηγό επικοινωνίας.

** Το Φεστιβάλ Photometria ξεκίνησε στις 4 Ιουνίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 15 Ιουνίου. Όλες οι εκθέσεις, που είναι διάσπαρτες σε πολλούς χώρους στην πόλη των Ιωαννίνων, έχουν δωρεάν είσοδο. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε το www.photometria.gr.

Υπήρξε έγγραφη παραδοχή της Γερμανίας δια της γερμανικής πρεσβείας στην Ελλάδα για ύπαρξη χρεών της Γερμανίας προς την Ελλάδα μέσω κατοχικού δανείου και άλλων οικονομικών συναλλαγών;

Ζούμε σήμερα τον εφιάλτη της νέας επιδρομής στην Ελλάδα των  “φίλων” μας για να προλάβουν να βάλουν στο χέρι τον τεράστιο ορυκτό πλούτο, τον οποίο επι γερμανικής κατοχής είχαν καταγράψει σε χάρτες Γερμανοί-Βρετανοί και Αμερικανοί και πού βρίσκονται αυτοί οι χάρτες σήμερα;

Τα ερωτήματα είναι καίρια για να εξηγήσει κανείς τα συμβαίνοντα στην Ελλάδα σήμερα και να διαπιστώσει αν ζούμε την εφαρμογή σχεδίων που είχαν εκπονηθεί πριν τον παγκόσμιο πόλεμο και την διαμάχη για το ποιος θα ωφεληθεί απο αυτά τα σχέδια.

Τις απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά θα βρείτε στο CRASH με μια μαρτυρία ντοκουμέντο. Μέσω του CRASH και της μαρτυρίας-ντοκουμέντο, μέσα από ένα βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε, όσοι ενδιαφέρονται, πολιτικοί, δικαστικοί, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, δημοσιογράφοι, ερευνητές  μπορούν να “δέσουν” τη Γερμανία και να την αναγκάσουν να αναγνωρίσει, στο όνομα της φιλίας και συμμαχίας, που πουλάει στην Ελλάδα, τις οφειλές της. Και αν το πράξει, να λύσουμε το (δήθεν) άλυτο οικονομικό μας πρόβλημα…

Δέχθηκε να μας μιλήσει η Ιζαμπέλλα Παλάσκα, κόρη του Γιάννη Βουλπιώτη, του πρώτου Έλληνα που έφερε τη ΖΗΜΕΝΣ στην Ελλάδα. Ο Βουλπιώτης είχε παντρευτεί πριν τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο την κόρη του περίφημου Φον Ζήμενς και έτσι ήρθε η ΖΗΜΕΝΣ στην Ελλάδα δημιουργώντας απίστευτο μονοπώλιο. Αυτό που, μέσω των ημερολογίων Χριστοφοράκου, έγινε ευρύτερα γνωστό…

Τα όσα μας είπε δημοσιεύθηκαν σε ένα επτασέλιδο ρεπορτάζ στο τεύχος του μηνιαίου περιοδικού CRASH που κυκλοφορεί τώρα.

Ο Βουλπιώτης μετά την Κατοχή βρέθηκε κατηγορούμενος, ως πολιτικός και οικονομικός δωσίλογος, στο ίδιο κελί με τον πατέρα Χριστοφοράκο, ο οποίος κατηγορήθηκε για τον ίδιο λόγο.

Ο Βουλπιώτης αθωώθηκε ομόφωνα και πανηγυρικά και σε πρώτο και σε δεύτερο βαθμό με μάρτυρες στο πλευρό του, του βεληνεκούς ενός Πλαστήρα, ενός Πάγκαλου και άλλων ανάλογου μεγέθους την εποχή εκείνη. Και με την βοήθεια του περίφημου Βρετανού επιτετραμμένου Ντέιβιντ Μπάλφουρ ή “παπα-Δημήτρη” του Ευαγγελισμού.

Παρέδωσε το αρχείο στην κόρη του (από δεύτερο γάμο με την Έλεν Ευγενίδη) Ιζαμπέλλα, μιλούσε ατέλειωτα μαζί της, ως το 1999 που πέθανε και εκείνη έγραψε σε δυο βιβλία (ως τώρα…) την ιστορία.

Τη συναντήσαμε, μας μίλησε και για τα φανερά και τα κρυφά (ακόμα) ντοκουμέντα. Για τους λαδωμένους και για τους  έντιμους πολιτικούς, αλλά κυρίως για ντοκουμέντα που σήμερα είναι εξαιρετικά σοβαρά για την επιβίωση της χώρας απέναντι στη νέα επιδρομή.

Το βιβλίο, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Λιβάνη και μεταξύ άλλων συγκλόνισε και… περιώνυμο μεγάλο Υπουργό καθώς το μάθαινε μιλώντας με την Ιζαμπέλλα. Και αυτό έχει την δική του τεράστια σημασία.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 

- Στο πρώτο βιβλίο για τον πατέρα σας γράφετε ότι ο τελευταίος αξιωματούχος της Γερμανικής πρεσβείας κατά την αποχώρηση των Γερμανών Φον Γκρέβενιτς του παρέδωσε μετά από υπόσχεση που του είχε δώσει κατάλογο με τις γερμανικές οφειλές, δηλαδή κατοχικό δάνειο κλπ. Αμέσως πριν γράφετε ότι ο πατέρας σας εκείνες τις ημέρες εκτελούσε αποστολές σε πρόσωπα και με εντολή του τότε πρωθυπουργού Ράλλη. Άρα λογικό δεν είναι να ζήτησε σε υπογεγραμμένο έγγραφο ο πατέρας σας τις οφειλές και για λογαριασμό τίνος το έκανε;

Αυτός ο Γερμανός διπλωμάτης γνωριζόταν με τον πατέρα μου αφότου διαπιστεύθηκε στην Αθήνα, από το 1938 αν δεν απατώμαι. Επρόκειτο για νηφάλιο άτομο, δεν ξέρω καν αν ήταν μέλος του ναζιστικού κόμματος, που πάντως κατά την υπηρεσία του στην Αθήνα είχε επιδείξει μια σοβαρότητα κι αν θέλετε ένα είδος φιλελληνισμού. Σε πολλές περιπτώσεις, ιδιαίτερα στην κατοχική περίοδο, ο Γκρέβενιτς είχε φανεί πρόθυμος και χρήσιμος στον πατέρα μου, αλλά και σε άλλους παράγοντες όπως π.χ. ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, για να βοηθηθούν Έλληνες που είχαν πέσει στα χέρια των Γερμανών. Εκείνες τις τελευταίες μέρες πριν ξεχυθεί το φως της Απελευθέρωσης, τα πράγματα ήταν πολύ ρευστά, αλλά ο Γκρέβενιτς ως ένας τυπικός και μεθοδικός Γερμανός που ήταν θεώρησε χρέος του να συντάξει αυτό το επίμαχο γράμμα, αν και δεν έχω υπόψη μου μήπως είχε και ανάλογη εντολή από το Βερολίνο, κάτι που μου φαίνεται το πιθανότερο για όσους ξέρουν πώς λειτουργούν οι διπλωματικές υπηρεσίες.

Βέβαια τα όσα αναφέρονταν σ’αυτό το έγγραφο ήταν η γερμανική άποψη ως προς το ποιο ήταν ακριβώς το ποσόν που η κατακτήτρια Γερμανία χρωστούσε στη μέχρι τότε κατεχόμενη Ελλάδα. Ο Γκρέβενιτς το επέδειξε στον πατέρα μου, θέλοντας να τον βεβαιώσει ότι πράγματι το συνέταξε, και ότι επρόκειτο να το παραδώσει όπου έπρεπε, δηλαδή στον τότε πρωθυπουργό Ιωάννη Ράλλη, σαν ένα είδος απόδειξης οφειλής. Φυσικά για ένα τέτοιο επίσημο έγγραφο, δεν πήρε αντίγραφο ο πατέρας μου, απλώς το διάβασε προς γνώση του, ίσως διότι είχε προηγηθεί εκείνες τις τελευταίες μέρες μια αντίστοιχη κουβέντα μεταξύ τους.

- Τι απέγινε αυτό το έγγραφο και με δεδομένο ότι ο πατέρας σας πέθανε το 1999, συζητήσατε ποτέ μαζί του το καυτό σήμερα ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων;

Το έγγραφο παραδόθηκε στον Ράλλη και εκείνος, αν και την επόμενη μέρα που απελευθερωθήκαμε συνελήφθη από τον Έβερτ, το άφησε στο επίσημο κρατικό αρχείο. Όπως στα τελευταία χρόνια πληροφορήθηκα, αν είναι αληθινό αυτό, το επίσημο αυτό έγγραφο κάποια στιγμή, λίγο μετά τη Μεταπολίτευση, πετάχτηκε στα σκουπίδια του υπουργείου Δικαιοσύνης, που τότε ήταν στην οδό Ζήνωνος. Κάποιος που το βρήκε ανάμεσα σε άλλα πεταγμένα έγγραφα, το διαφύλαξε και το παράδωσε σε κάποιο επώνυμο πρόσωπο, αλλά δεν έχω γνώση τι απέγινε. Αυτό το έγγραφο ήταν η αδιαμφισβήτητη ομολογία της χιτλερικής Γερμανίας ότι όφειλε να επιστρέψει το κατοχικό δάνειο.

Πώς και γιατί αυτό το «δάνειο» δεν επιστράφηκε ποτέ είναι μια άλλη ιστορία… Αυτό δεν σημαίνει ότι η ύπαρξη ή η απώλεια του εγγράφου ανατρέπει το γερμανικό χρέος. Η αλήθεια είναι πως ο πατέρας μου κατά καιρούς το συζητούσε αυτό το θέμα, αλλά δεν νομίζω πως είχε καμιά άλλη ανάμιξη για το κατοχικό δάνειο της Γερμανίας. Αντίθετα, για μια άλλη αντίστοιχη οφειλή της Ιταλίας, διηγόταν πώς πολύ αργότερα, στη δεκαετία του 1960, όταν ακόμη ζούσε ο πατέρας μου στη Ρώμη, παρότρυνε τον προσωπικό του φίλο, τον Ιταλό πολιτικό Πιέτρο Νέννι, να τερματιστεί αυτή η εκκρεμότητα.

- Στο δεύτερο βιβλίο σας γράφετε εκτενώς για τις δίκες του πατέρα σας και την ομόφωνη αθώωσή του από την κατηγορία του δωσίλογου. Ενώ ήταν υπόδικος και προφυλακισμένος γράφετε ότι βρέθηκε στο ίδιο κελί με τον πατέρα του Χριστοφοράκου και άλλους επώνυμους του τόπου τότε. Μιλήστε μας γι” αυτά εκτενέστερα.

Και τις δύο φορές, που δικάστηκε ο πατέρας μου στα δικαστήρια δοσιλόγων, αθωώθηκε πανηγυρικά. Το ίδιο έγινε και για την κατηγορία του οικονομικού δοσιλογισμού, που κλήθηκε να αντιμετωπίσει, για τον απλούστατο λόγο ότι το τέλος της κατοχής τον βρήκε με μικρότερη περιουσία από ό,τι είχε πριν μπουν οι Γερμανοί στην Ελλάδα, αφού άλλωστε δεν είχε την παραμικρή επιχειρηματική δραστηριότητα όσο κράτησε το σκοτάδι της κατοχής. Ό,τι αντίθετο κατά καιρούς έχει λεχθεί είναι κακοήθεια και συκοφαντία. Πάντως, παρά την αθωότητά του που ήταν γνωστή σε αριστερούς και δεξιούς της εποχής εκείνης, προφυλακίστηκε για ένα μεγάλο διάστημα μέχρι να γίνει η δίκη του στις φυλακές που υπήρχαν τότε στην Καλλιθέα.

Ακριβώς όμως επειδή βρέθηκαν στις φυλακές και πολλά γνωστά μέλη της αθηναϊκής κοινωνίας από τον επιχειρηματικό κόσμο, που άλλοι καταδικάστηκαν και άλλοι όχι, διότι θα πρέπει να γνωρίζετε ότι αρκούσε μια απλή μήνυση για να σχηματίζεται μια δικογραφία, δεν θα ήθελα να αναφέρω συγκεκριμένα ονόματα. Μαζί του ήταν επίσης φυλακισμένοι πολλοί άλλοι, επώνυμοι και ανώνυμοι, ένοχοι ή αθώοι όπως ο πατέρας μου, που φυσικά τους γνώρισε αν δεν τους ήξερε από τα προηγούμενα χρόνια. Ανάμεσά τους ήταν πάντως και ο γιατρός Χριστοφοράκος, με τον οποίο δεν ξέρω αν είχε προσωπική φιλία από το παρελθόν, ούτε αν τον ξανασυνάντησε ποτέ μετά την αποφυλάκισή τους.

- Συναντούσε τα τελευταία 20 χρόνια πριν το θάνατό του ο πατέρας σας τον υιό Χριστοφοράκο;

Είμαι σχεδόν βέβαιη ότι δεν τον γνώρισε ποτέ. Ο πατέρας μου δεν είχε καμιά επιχειρηματική δραστηριότητα αφότου επέστρεψε από την Ιταλία στα μέσα της δεκαετίας του 1960, ούτε πλέον είχε καμιά επαγγελματική σχέση με το συγκρότημα Ζίμενς.

- Στο δεύτερο βιβλίο σας είναι καυτές, κατά τη γνώμη μας, οι αποκαλύψεις για τις συναναστροφές που είχε ο πατέρας σας με την πολιτική ηγεσία της χώρας διαχρονικά και ότι τον υπερασπίστηκαν στις δίκες του τεράστια ονόματα, όπως οι στρατηγοί Πάγκαλος, Γονατάς και άλλοι. Μιλήστε μας για τις συναναστροφές του διαχρονικά.

Ο πατέρας μου δεν ήταν αυτό που λέμε απολιτίκ. Από τα χρόνια του μεσοπολέμου είχε πολλές γνωριμίες με πολιτικά πρόσωπα, ο ίδιος δε ήταν βενιζελικών φρονημάτων, μάλιστα δε ήταν προσωπικός φίλος του Κυριάκου Βενιζέλου. Με τους στρατηγούς Πάγκαλο, Γονατά, Πλαστήρα, Ζέρβα, Ντερτιλή, Μαζαράκη και άλλους, που μερικοί υπήρξαν φίλοι και του πατέρα του μάλιστα, όπως και με άλλους πολιτικούς, όπως ο Θεμιστοκλής Σοφούλης ή ο Ιωάννης Σοφιανόπουλος, είχε αναπτύξει ιδιαίτερο δεσμό κατά την κατοχική περίοδο.

Ήταν διάχυτη τότε η αγωνία μήπως όταν θα έφευγαν οι Γερμανοί βρεθεί η Ελλάδα υπό κομμουνιστικό καθεστώς, οπότε για την αντιμετώπιση αυτού του κινδύνου υπήρξαν διάφορες σκέψεις και κατέληξαν, σχεδόν όλοι (πλην Ζέρβα βεβαίως, που ήταν στα βουνά και διαφοροποιήθηκε), στη δημιουργία των Ταγμάτων Ασφαλείας. Ο πατέρας μου θα έλεγα ότι είχε πρωταγωνιστικό ρόλο σ’ αυτές τις διεργασίες και μάλιστα, όπως πολλά χρόνια αργότερα μου διηγόταν η μητέρα μου, διότι εγώ δεν είχα γεννηθεί τότε, στο σπίτι μας πολύ συχνά, δεν θα ήταν υπερβολή να πω σχεδόν καθημερινά, γίνονταν τέτοιες συναντήσεις. Όπως καταλαβαίνετε, ήταν αυτονόητο για όσους εξ αυτών ήξεραν την αλήθεια και παράλληλα ήταν έντιμοι, να θελήσουν να υποστηρίξουν τον πατέρα μου στις μεταπολεμικές δικαστικές περιπέτειές του μέχρι να αθωωθεί παμψηφεί.

- Ο πατέρας σας είχε συναναστροφές μετά την αθώωσή του από τις δίκες, και παρέμεινε αντιπρόσωπος της ΖΗΜΕΝΣ στην Ελλάδα μέχρι πότε;

Πράγματι, μετά την πλήρη αθώωσή του, το 1948, και αφού είχε ανασυγκροτηθεί και η εταιρία, ξανάρχισε τη συνεργασία του μαζί της με αποκορύφωμα την εξασφάλιση των πολυσυζητημένων γερμανικών πιστώσεων επί Μαρκεζίνη και Παπάγου. Το 1955, όπως αναφέρω στο δεύτερο βιβλίο μου, που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Λιβάνη με τον τίτλο «Τα χρόνια της θύελλας», βρέθηκε στο επίκεντρο μιας νέας δικαστικής περιπέτειας. Κάποιος μεσάζων εμφανίστηκε και του ζήτησε να δώσει κάποια προμήθεια, αυτό που κοινώς λέγεται «μίζα», υπέρ ενός υφυπουργού που εμπόδιζε την υπογραφή μιας σύμβασης με την εταιρία Τελεφούνκεν. Ο πατέρας μου αρνήθηκε, καθώς μάλιστα οι συμφωνίες αυτές είχαν εγκριθεί από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, τον στρατάρχη Παπάγο, με αποτέλεσμα – αφού το γεγονός δημοσιοποιήθηκε, χωρίς ο πατέρας μου να το επιδιώξει – να βρεθεί κατηγορούμενος για συκοφαντική δυσφήμιση.

Είναι οξύμωρο, αλλά ο πατέρας μου, που διεξήγαγε για λογαριασμό του συγκροτήματος Ζίμενς – Τελεφούνκεν – AEG τεράστιες κρατικές συμβάσεις σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής, ουδέποτε βρέθηκε αναμεμιγμένος σε δωροδοκίες πολιτικών. Οι δύο μοναδικές γνωστές περιπτώσεις εμπλοκής του, μία επί Μεταξά με τον Ιωάννη Διάκο και μία επί Παπάγου, έχουν να κάνουν διότι αρνήθηκε να δώσει μίζες. Αν το είχε κάνει, όλα θα ήταν αγγελικά πλασμένα… Πάντως, για να απαντήσω στο ερώτημά σας, διέκοψε την επαγγελματική του σχέση με το γερμανικό αυτό συγκρότημα όταν το 1956 αποφάσισε να εγκαταλείψει την Ελλάδα. Ήταν πολύ πικραμένος από τη συμπεριφορά των πολιτικών της εποχής εκείνης, θα έλεγα αηδιασμένος.

- Το πρώτο βιβλίο για τον πατέρα σας, που ήταν κορυφαίο στελεχος της ΖΗΜΕΝΣ για χρόνια στην Ελλάδα και άμεσος συγγενής, δηλαδή γαμπρός από κόρη, του ίδιου του Φον Ζήμενς, είχε τίτλο “Άγγελος ή Δαίμονας”. Είστε κόρη του. Γιατί αυτός ο τίτλος;

Από τα πρώτα χρόνια της ζωής μου ζούσα μια αρνητική και μια θετική κριτική για τον πατέρα μου, όταν στο κοινωνικό περιβάλλον μάθαιναν ποιου κόρη είμαι. Όσο περνούσαν τα χρόνια όμως και μεγάλωνα, μάθαινα περισσότερα για εκείνον και άρχισα να συναντώ ανθρώπους που δήλωναν ότι τον ευγνωμονούσαν για όσα είχε κάνει στα δύσκολα κατοχικά χρόνια για εκείνους ή τους δικούς τους, χωρίς βέβαια να παύω να ακούω και επικρίσεις. Αυτός άλλωστε ήταν ο λόγος που θέλησα να ψάξω, να μάθω περισσότερα και να πάρω την απόφαση να γράψω το πρώτο βιβλίο μου. Τότε θυμήθηκα ότι ένας εισαγγελέας, πολύ προκατειλημμένος εναντίον του πατέρα μου κατά την τελευταία δίκη του, τον είχε χαρακτηρίσει κατά την αγόρευσή του έτσι, χρησιμοποιώντας μια ρήση του Γεωργίου Καραϊσκάκη, που είχε πει «όποτε θέλω γίνομαι άγγελος και όποτε θέλω διάβολος». Αυτόν τον τίτλο λοιπόν τον χρησιμοποίησα για να προκαλέσω τον αναγνώστη να βγάλει τη δική του ετυμηγορία, αφού πρώτα θα το έχει διαβάσει.

- Το δεύτερο βιβλίο σας σημαίνει ότι καταληξατε τι ήταν ο πατέρας σας; Και, αν ναι, τι ήταν για εσάς ιδιαίτερα;

Όπως καταλαβαίνετε, δεν χρειαζόταν να φτάσω στο δεύτερο βιβλίο μου για να έχω γνώμη τι ήταν ο Βουλπιώτης. Κι αυτό όχι βέβαια επειδή ήταν ο πατέρας μου. Η αλήθεια είναι ότι επειδή οι γονείς μου χώρισαν όταν εγώ ήμουν πολύ μικρή και εξ αυτού του λόγου τον είχα χάσει, καθώς δεν τον είχα καθημερινά δίπλα μου, δεν μπορούσα να έχω ευθύς εξ αρχής μια ολοκληρωμένη εικόνα για την προσωπικότητά του. Μόνο στα τελευταία χρόνια της ζωής του άρχισα να τον βλέπω διαφορετικά, να τον καταλαβαίνω και κυρίως να τον ακούω να διηγείται κομμάτια της ζωής του όταν είχε την ανάλογη διάθεση.

Ταυτόχρονα θυμάμαι που ερχόταν κάθε τόσο στο σπίτι μου, μια που πλέον είχα φτιάξει δική μου οικογένεια, κρατώντας κάποιους φακέλους και να μου τους εμπιστεύεται. Ποτέ δεν μου ζήτησε να δημοσιοποιήσω τη δική του εκδοχή για όσα κατά καιρούς τού είχαν φορτώσει, ούτε άλλωστε και ο ίδιος είχε ενδιαφερθεί ποτέ να την πει. Πολλούς απ’ αυτούς τους φακέλους τούς άνοιξα μετά τον θάνατό του, όπως και το περίφημο αρχείο του που ήρθε στα χέρια μου αργότερα. Μπόρεσα έτσι να τον δω εντελώς διαφορετικά, να συναισθανθώ την απογοήτευσή του από τους ιθύνοντες, διότι θα πρέπει να σας πω ότι ένας άνθρωπος ψύχραιμος και με τόσες εμπειρίες, μερικές σπάνιες φορές δάκρυζε για την πορεία της χώρας μας…

- Ξεκάθαρα αναφέρεστε σε κορυφαία πρόσωπα της χώρας και στις σχέσεις τους με το χρήμα, τη διαφθορά και τον ξένο παράγοντα. Άλλα από αυτά τα πρόσωπα ήταν φίλοι τότε του πατέρα σας, άλλα όχι, αν κρίνουμε απο τις αναφορές σας στο βιβλίο. Έτσι είναι;

Ναι, αγαπούσε πολύ την Ελλάδα και πίστευε ότι υπήρχαν υγιή πρόσωπα που θα μπορούσαν να την πάνε μπροστά. Εξίσου όμως είχε μια αρνητική γνώμη για άλλα σημαντικά πρόσωπα, που τα θεωρούσε ιδιοτελή και διαβρωμένα. Είχε μια δική του θεώρηση για τις αρετές που πρέπει να έχει ένας πολιτικός ηγέτης και οφείλω να πω, αν και είχε προσωπική γνωριμία με πολλούς, για ελάχιστους είχε σεβασμό στην προσωπικότητά τους. Δεν θα ήθελα να αναφέρω συγκεκριμένα ονόματα, θα σας πω ότι μόνο για έναν είχε διαχρονικά σταθερή εκτίμηση για την ακεραιότητά του, παρά το γεγονός ότι σε κρίσιμες στιγμές φάνηκε εξαιρετικά αγνώμων απέναντί του: Για τον στρατηγό Νικόλαο Πλαστήρα.

- Το βιβλίο αυτό εξάντλησε τις μνήμες και το αρχείο σας ή μήπως ακόμα είμαστε στην αρχή και θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι ο πατέρας σας μέσω της γραφίδας σας θα μπορούσε να εξελιχθεί σε εφιάλτη για πολιτικά πρόσωπα;

Σε καμιά περίπτωση δεν θα ήθελα να δημιουργήσω ζητήματα σε πολιτικούς, ανεξάρτητα από παράταξη. Ούτε τέτοια φιλοδοξία είχα ποτέ, ούτε με ενδιαφέρει για οποιονδήποτε λόγο. Και νομίζω ότι με το δεύτερο βιβλίο μου ολοκλήρωσα αυτά που είχα να πω για τον πατέρα μου. Ίσως κάτι άλλο, μπορεί.

- Στο πρώτο βιβλίο ήταν εντυπωσιακή η αναφορά σας στη συζήτηση μεταξύ του πατέρα σας και του Μεταξά για το λάδωμα. Από την αναφορά προκύπτει ότι ο Μεταξάς τα “παιρνε, με τρόπο μεν, αλλά τα “παιρνε. Μιλήστε μας για το πώς εδραιώθηκε η ΖΗΜΕΝΣ στην Ελλάδα.

Όχι, δεν έχετε δίκιο. Προσπάθησα να είμαι ακριβοδίκαιη και σε ό,τι αφορά τον πατέρα μου και βεβαίως σε ό,τι αφορά ένα τέτοιο πολιτικό πρόσωπο που είπε το ΟΧΙ. Ο πατέρας μου, που είχε αδικηθεί κατάφωρα από τον Μεταξά, κατά βάθος τον εκτιμούσε και για τον πατριωτισμό του και για την εντιμότητά του. Δεν υπάρχει αμφιβολία γι’ αυτό, ούτε ποτέ άφησε το παραμικρό υπονοούμενο εις βάρος του, τουλάχιστον σε μένα – και πιστέψτε με, πολλές φορές είχε αναφερθεί σ’ εκείνον. Η απόπειρα του Διάκου να διεκδικήσει μίζα για τις κρατικές προμήθειες τότε, που την αναφέρω καταλεπτώς, όπως ακριβώς την είχα από πρώτο χέρι, φέρνει στο φως την προσωπική εντιμότητα του Μεταξά, διότι είχε ξεκαθαρίσει, όπως επί λέξει του είχε πει, ότι – αντί της «εθιμικής» προμήθειας που έπαιρναν τα πολιτικά πρόσωπα – ήθελε να γίνεται μια επί πλέον έκπτωση υπέρ του Δημοσίου. Τώρα, το γιατί δεν απομάκρυνε από κοντά του τον Διάκο, όταν πληροφορήθηκε τι είχε ζητήσει στη Γερμανία, είναι ένα άλλο θέμα, που δεν μπόρεσε να το διερευνήσω για να καταλήξω σ’ ένα συμπέρασμα. Τείνω στην εκδοχή ότι, γνωρίζοντάς τον καλά, τον είχε ανάγκη για ευρύτερους λόγους.

- Αναφέρεστε σε δίκτυο κατασκοπείας στην Ελλάδα και σε κάποιον Ρόλφ Μέρκελ, τον οποίο μάλιστα αποκαλύπτει στη μητέρα σας ο Βρετανός αρχικατάσκοπος στην Ελλάδα Μπάλφουρ. Σαφώς αφήνετε να εννοηθεί ότι ο Μέρκελ έπαιζε κάποιο παιχνίδι για τους νικητές του παγκοσμίου πολέμου από τότε, οργάνωσε δίκτυο κατασκοπείας ή αντικατασκοπείας και άλλα. Αυτός ο Μέρκελ έχει σχέση με την Άνγκελα και είναι πράγματι τόσο μικρός ο κόσμος ο οποίος ηγεμονεύει στην Ελλάδα μετά το 1821;

Χώρια από την εμπλοκή αυτού του Ρολφ Μέρκελ, τόσο ενοχλητική για τον πατέρα μου και στις δύο περιπτώσεις που υπήρξε, εννοώ το 1940 όταν απομακρύνθηκε από την Ελλάδα, όσο και μεταπολεμικά που έκανε εις βάρος του κακοήθεις και φανταστικές καταγγελίες στις συμμαχικές αρχές, οι οποίες αποδείχθηκαν αμέσως μυθοπλασίες, δεν έχω άλλη πληροφόρηση. Έμαθα από κάποιον ερευνητή ότι ήταν συγγενής του πρώτου συζύγου της σημερινής καγκελαρίου της Γερμανίας, αλλά ούτε βέβαιη είμαι ούτε τι βαθμό συγγένειας είχε.

- Διαβάζουμε στο βιβλίο σας ότι ο Μποδοσάκης έκρυβε στο υπόγειο καταζητούμενο εγκληματία πολέμου, τον Ντέτερ. Και πιο κάτω για τις σχέσεις άλλων Ελλήνων επιχειρηματιών και πολιτικών με Γερμανούς. Μιλήστε μας για τις πληροφορίες που έχετε γι” αυτα τα θέματα.

Ο Μποδοσάκης είχε μια ιδιαίτερη σχέση με εκείνον τον Γερμανό, ίσως εξ αιτίας κάποιου συγγενικού δεσμού. Παρά το γεγονός ότι εμφανιζόταν, όταν επέστρεψε στην Ελλάδα μετά το τέλος του πολέμου, ως ζημιωμένος από τους Γερμανούς κατά την κατοχή και ειδικά από τον Βάλτερ Ντέτερ, όντως διαπιστώθηκε ότι τον έκρυβε στο σπίτι του ενώ ήταν καταζητούμενος και μάλιστα ως εγκληματίας πολέμου. Ξέρω ότι υπάρχουν και άλλες παρόμοιες περιπτώσεις μεγαλοεπιχειρηματιών της εποχής, που αφού κέρδισαν πολλά από τους κατακτητές, στη συνέχεια εμφανίστηκαν ότι έπρεπε να αποζημιωθούν, πλην όμως επειδή αυτά τα θέματα δεν συνδέονται ευθέως με το περιεχόμενο των βιβλίων μου, δεν αισθάνομαι αρμόδια να επεκταθώ.

- Ο πατέρας σας είχε στενές επαφές και με τον Βρετανό αρχικατάσκοπο Μπάλφουρ. Μιλήστε μας για τον Μπάλφουρ που παρίστανε τον ιερέα, εξομολογούσε Ελληνες πρωθυπουργούς στον Ευαγγελισμό και μπαινόβγαινε στο Άγιο Όρος.

Γνωρίστηκαν εντελώς τυχαία στη Θεσσαλονίκη το 1932 και διατήρησαν μια αραιή επαφή μέχρι που ο Ντέιβιντ Μπάλφουρ μερικά χρόνια αργότερα εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα και, όπως πολύ σωστά λέτε, διορίστηκε εφημέριος στο εκκλησάκι του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός». Χωρίς αμφιβολία υπήρχε μια αμοιβαία αλληλοεκτίμηση σε προσωπικό επίπεδο, παρά το γεγονός ότι γενικά ο πατέρας μου δεν είχε καλή γνώμη για τους κατασκόπους. Τους θεωρούσε δόλιους και τυχάρπαστους, ενώ αντίθετα έχω την εντύπωση ότι για τον Μπάλφουρ είχε μια καλύτερη γνώμη, ίσως επειδή ήταν ευπρεπής και σταθερός στις αντιλήψεις του – όσο του επιτρεπόταν να τον γνωρίζει καλά. Γεγονός είναι ότι βοήθησε τον πατέρα μου στη δικαστική απαλλαγή του, απλώς διότι δεν έθεσε «βέτο» σε διάφορα στελέχη των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών που ήθελαν να καταθέσουν ως μάρτυρες υπεράσπισης. Θυμάμαι ότι ο πατέρας μου τον εκτιμούσε και για έναν άλλο λόγο: Διότι δεν είχε πάψει να είναι ορθόδοξος στο θρήσκευμα, ακόμα και όταν πέταξε τα ράσα του, φεύγοντας από την Ελλάδα τον Απρίλιο του 1941.

- Αφήσαμε στο τέλος τη συγκλονιστικότερη αποκάλυψη του βιβλίου σας. Δηλαδή την εξαγορά από τον πατέρα σας των χαρτών με τον τεράστιο ορυκτό πλούτο της χώρας μας από… Μοναχούς του Αγίου Όρους, οι οποίοι κατέφυγαν στη Βρετανία, ο διάδοχος του θρόνου της οποίας μπαινόβγαινε ανεξήγητα στο Άγιο Όρος. Με βάση αυτούς τους χάρτες σήμερα μαθαίνουμε ότι είμαστε πολύ πλούσιοι σε ορυκτό πλούτο. Μιλήστε μας γι” αυτό το θέμα και τις off the record συζητήσεις που είχατε όλα αυτά τα χρόνια με τον πατέρα σας.

Αυτοί οι φάκελοι του Καρλ Κλόντιους είχαν εξαιρετικό ενδιαφέρον, διότι σ’ αυτούς είχαν συγκεντρωθεί όλες οι πληροφορίες, οι στατιστικές, οι μελέτες και τα πορίσματα ερευνών για το ελληνικό υπέδαφος. Και αυτές που κατά καιρούς είχαν γίνει από Έλληνες επιστήμονες, ιδίως όμως από το αρμόδιο οικονομικό τμήμα του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, κυρίως στα κατοχικά χρόνια. Να μην ξεχνάμε ότι επρόκειτο για έναν ολοκληρωτικό πόλεμο και η πρώτη μέριμνα ήταν η πολεμική οικονομία, συνεπώς η περίφημη γερμανική μεθοδικότητα λειτουργούσε στον τελειότερο βαθμό. Όπως περιγράφω στα «Χρόνια της Θύελλας», με κάποια περιπετειώδη διαδικασία αυτοί οι φάκελοι περιήλθαν στα χέρια του πατέρα μου το 1948 από έναν Ρώσο μοναχό στο Παρίσι, που τότε είχε εγκαταλείψει το Άγιον Όρος και βρισκόταν εκεί. Όντως ο ίδιος καλόγερος μετά από χρόνια πήγε στην Αγγλία και ίδρυσε ένα ορθόδοξο μοναστήρι, στο δε τέλος της ζωής του επέστρεψε στο Άγιον Όρος.

Θα σας φανεί παράξενο, αλλά ο πατέρας μου, που συχνά ήταν ομιλητικός για παρόμοια θέματα, για τους φακέλους αυτούς του Κλόντιους ήταν πολύ ολιγομίλητος. Κάποτε που επέμεινα να μάθω περισσότερα, κατάλαβα ότι τον απωθούσε αυτό το θέμα, διότι γύρω στα 1950 είχε χάσει το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του, όταν επεχείρησε να αξιοποιήσει αυτές τις πληροφορίες για το ελληνικό υπέδαφος. Δεν το γνωρίζω, αλλά είναι πολύ πιθανόν κάποια στιγμή να τις παραχώρησε στο ελληνικό κράτος για να τις αξιοποιήσει εκείνο. Του προκαλούσε μεγάλη δυσαρέσκεια να γίνεται συζήτηση για το θέμα αυτό, γι’ αυτό και το απέφευγα, για να μην τον ενοχλώ.

Αν ευσταθεί ότι τα έδωσε στο κράτος, σήμερα είμαι βέβαιη, χωρίς να έχω ιδιαίτερες γνώσεις, ότι το κράτος θα τις έχει ξεχασμένες σε κάποιο υγρό υπόγειο αν δεν έχουν καταστραφεί ή δεν πετάχτηκαν στα σκουπίδια κάποιου αθηναϊκού δρόμου, όπως είχε γίνει μ’ εκείνο το έγγραφο του Γκρέβενιτς που τυπικότατα επέδωσε την παραμονή της Απελευθέρωσης για το ύψος του γερμανικού χρέους προς την Ελλάδα…

Κείμενο/ερωτήσεις: Γιάννης Ντάσκας, Φωτογραφίες: ntokoumenta.gr

Τα βιβλία της Ιζαμπέλλας Παλάσκα «Άγγελος ή Δαίμονας: Ο Αμφιλεγόμενος Πατέρας Μου» και «Τα Χρόνια Της Θύελλας» κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Λιβάνη.